Güzide atasözlerimizin en çok kullandıklarımızdan birisidir: ne kadar ekmek o kadar köfte. Ekmek ile köfte arasında pozitif yönlü doğrusal bir ilişkinin varlığından söz eden bu atasözü (kendime notlar: tam da akşam yemeği öncesinde yemeğe bilim bulaştırmaya gerek var mıydı yahu) her zaman geçerli olmayabiliyor. Nasıl mı? Hazırlayın kahveleri, haftanın ilk Espresso’nu beraber yudumlayacağız.

Son zamanlarda sosyal medya başta olmak üzere birçok farklı mecradan takip edebileceğimiz üzere yeni yıl ile beraber devletin temel gelir kaynağı olan vergilerde bazı düzenlemeler ve değişiklikler oldu. Bazı vergiler, üretici fiyatlarındaki değişimin esas alındığı yeniden değerleme oranında (2023 yılı için bu oran %123 oldu) artarken bazıları ise farklı oranlarda artış gösterdi.

Kavrulmuş kahve üretimiyle nam salan Sinkavur’un son dönemde artan giderlerini karşılayabilmek amacıyla temel gelir kaynağı olan vergilerde artışa gittiğini varsayalım. Bütçesini denkleştirmeye çalışan Sinkavur yönetimi, kahvedeki vergi oranlarını artırarak daha fazla gelir elde etmenin hayaliyle yastığa başını koyarken gelen veriler evdeki hesabın çarşıya pek de uymadığını gösterir. Vergi oranı arttıkça Sinkavurlular ya daha az kahve tüketerek ya da merdivenaltı kahvelerden tüketerek vergilerden kaçınmaya çalışır. Öyle ki, o kritik vergi oranı eşiğini aşan, vergi oranını yükselterek daha fazla vergi geliri elde edeceği hayalini kuran Sinkavur yönetiminin eline günün sonunda başladığı yerden daha az vergi geliri geçer. Ekonomi literatüründe kaşifi Laffer’in ismiyle yer bulan ve aşağıda örneğini görebileceğiniz Laffer Eğrisi daha çok ekmeğin her zaman daha çok köfte demek olmadığını, hatta bazen daha az köfte olduğunu gösteriyor.

Kahveler bitti mi? Afiyet olsun. Tabii bir de daha az vergili olsun.