Tüm dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 salgını, bir araştırmacıların bir hayli haşir neşir olduğu veri setlerinde daha önce eşine benzerine rastlanmayan kırılımlarla karşılaşmasına sebep olmuş; ekonomik veriler tarihleri boyunca daha önce görülmemiş değişimler yaşamıştı.
Sanmayın ki bu haftaki buluşmamızın başlığını verirken uyuduğum için kelimeleri nasıl yerleştirdiğimi bilemedim.
Yaşanan olumsuz durumlar, içinden geçilen zorlu zamanlar kimi zaman insana ‘hiç bitmeyecekmiş’ hissi yaşatır. Karanlığın tam ortasında kaldığınızda bir hayli yıprandığınızı ve bu karanlığın ne zaman aydınlığa erişeceğini kestiremediğinizde de büyük bir umutsuzluğa kapıldığınızı fark edersiniz.
Dünya olarak zorlu zamanlardan geçiyoruz. Haber akışının hayli dinamik; bir o kadar da anlamlandırması ve değerlendirmesi dikkat ve çaba isteyen bir hale gelmesi zihinlerde oluşan soruların da birbiri ardına sıralanmasını da beraberinde getiriyor. Finans piyasalarındaki gelişmeler ne anlama geliyor? Altın fiyatları nereye gider?
Tüm dünyayı olduğu gibi ülkemizi de derinden etkileyen Kovid-19 salgınının ekonomik etkileri, salgının ortasında ekonomilerde tüm grafiklerin keskin bir şekilde aşağıya doğru yuvarlanmasına sebep olmuştu.
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) her yıl açıkladığı Hanehalkı Tüketim Harcaması araştırmasının sonuçları hem ülke geneli hem de bölgeler itibarıyla ortalama hanehalkı tüketim kompozisyonunu ortaya koyuyor.
İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) 1968 yılından bu yana aralıksız bir şekilde hazırladığı ve kamuoyuyla paylaştığı “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” (ISO500) çalışmasının 2019 yılı sonuçlarına göre listenin başında yine TÜPRAŞ yer alıyor.
Ülkemizde Mart’ın ortasından bu yana lakin dünyada bu yılın başından bu yana tali maddeler olsa da esas gündem maddemiz Kovid-19. Yılı yarıladığımız bu günlerde henüz kontrol altına almayı dahi başaramadığımız bu hastalık sadece toplum sağlığını değil aynı anda ekonomiyi, çalışma alışkanlıklarını, tüketim eğilimlerini, sosyal ve psikolojik etmenleri ve daha bir dolu hususu etkileyen, gerçek bir kriz olarak karşımızda duruyor.
Sararmış fotoğrafların hatıralarla el ele verip dolaştığı albümleri saymazsak çocukluğuma dair en net hatırladığım iki şeyden birisi, mahallemizin suskun ama bir o kadar yürekli abisi Nihat Abi, diğeri de doğduğum gün dikilen, beraber yaş aldıkça bazen dallarından beslendiğimiz bazen de gölgesinde nefeslendiğimiz vişne ağacıydı sayın okuyucu.
Hayatın koşturmacasına kapılıp da bir an için unuttuğumuz ancak uzunca bir dönemin tüm dünya için en çetin sınavlarından birisi olan Kovid-19 hastalığın sadece toplum sağlığını değil aynı zamanda ekonomileri de bir hayli derinden yaraladı.
Yarısına geldiğimiz bu senenin başında, takvimler 1 Ocak’ı gösterirken birçoğumuz yeni yıldan bir dolu şey beklemiş, yeni yılın eskisinden çok farklı olacağı yönünde ümitlenmiştik.
Hepimizin takip ettiği gibi geçtiğimiz günlerde kamu bankaları vatandaşların koronavirüs salgınında azalan taleplerin yeniden hareketlenmesi ve normalleşme sürecine geçiş döneminde sosyal hayatın canlanması amacıyla “konut kredisi”, “taşıt kredisi”, “sosyal hayatı destek” ve “tatil destek” olmak üzere 4 yeni kredi paketini hayata geçirmişti.
Konu dünya ekonomisi olunca 2020 yılının başından bu yana, Türkiye ekonomisi olunca ise Mart’ın ortasından bu yana neredeyse tek gündemimiz, tüm dünyanın olduğu gibi Kovid-19 hastalığı ve bu hastalığın daha önce eşi benzerine çok da rastlamadığımız etkilerinin değerlendirilmesi oluyor.
Yarıladığımız haftanın başında ülkemiz için çok önemli ve bir o kadar da kıymetli bir haber aldık. Bundan yalnızca on yıl önce kurulan ve bünyesindeki çalışanların yaş ortalamasının henüz 30 olduğu Türk dijital oyun şirketi Peak Games, 1,8 milyar dolar karşılığında ABD merkezli dünyaca ünlü oyun geliştiricisi Zynga’ya satıldı.
Bu haftaki buluşmamıza ismini “…Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik” diye devam eden Yahya Kemal Beyatlı’nın Akıncılar şiirinin ilk mısrası veriyor. Geçtiğimiz günlerde, ülkemizin yerli insansız hava aracı Akıncı’nın tasarlanmaya başlamasından semada süzülüşüne kadar süreci anlatan belgeseli hep birlikte gururla izledik.
Başta milli bayramlarımızda olmak üzere büyük bir coşkuyla söylediğimiz Gençlik Marşı’nın ilk dizelerinden birisi bu haftaki buluşmamıza ismini veriyor.
Ülkemiz bir zamanlar adeta bir ‘canavara’ benzetilen enflasyondan çok çekmişti. Öyle ki, 1990’lı yıllarda üç haneli oranları gören enflasyon, 2000’li yıllarla beraber yeni bir hikâyeyi daha beraberinde getirdi.
Apartmanın kapısı hızla kapanıp da ben yerimden sıçradığımda saat 4’ü geçmişti bile. Yöneticimizin önce girişine duyurular asarak; faydalı olmadığını görünce birkaç dakikada halledilecek meselelerin üzerine saatlerce konuşulan toplantılarda bizzat uyararak; o da yetmeyince en sonunda delirip de bahçesinde bağırarak ‘kapısını yavaşça kapatmamız gerektiğini hatırlattığı’ bu apartmandaki son gecem. Balkona kurulup da bu evdeki son gecemde dolunayın tadını çıkarmayı çok isterdim ama kaç saattir kolilerin arasında mahsur kaldığımı hatırlayamıyorum.
Bundan üç hafta önce yine bu köşede siz değerli okuyucularımızla Kovid-19 salgınının getirdikleri ve götürdüklerine şöyle bir göz atmaya; salgının kontrole alınmasıyla birlikte hayatın yavaş yavaş ‘yeni normaline’ dönmeye başladığı sırada bizi bekleyen yeni gelişmelerden bahsetmeye çalışmıştım.
Ülkemizde ilk koronavirüs vakasının görülmesinin üzerinden 1,5 ayı aşkın bir zaman geçti. Sayın Sağlık Bakanımızın günbegün açıkladığı veriler, önümüzdeki günlerin geride kalan günlerden çok daha aydınlık olacağının birer işareti.
Kendime geldiğimde caddeye bakan evimin balkonunda bulmuştum kendimi. Her daim balkonuma misafir olan insan ya da araba seslerinden dağınık bir düzen içerisindeki gürültünün varlığından eser yoktu bu sefer. Hatırlamam lazım, ben buraya nasıl geldim ki?
Yeni yıl ile beraber kendimizi içinde bulduğumuz bu süreç gerçekten de daha önce yaşanmamış olanları, yaşamaya ömrümüz elvermese bile okumamış olanları birbiri ardında sahneye sunmaya kararlı. Düşündüğümüzde ‘sadece filmlerde olur’ dediğimiz türden gelişmeler artık günlük rutinlerimizin arasına girdi.
2018 yılının ikinci yarısıyla birlikte 2019 yılının tamamını, dünyanın uluslararası ticaretteki en büyük iki aktörü olan ABD ile Çin arasında, önce ticaret dalaşmalarıyla başlayan ama hemen ardından giderek daha da agresif bir hale gelerek ticaret savaşlarına dönüşen korumacılık politikalarının gölgesinde geçirmişti küresel ticaret.
Hepimizin malumu başta ülkemiz olmak üzere tüm dünya olağanüstü bir dönemin içerisinden geçiriyoruz. Tüm dünyada olduğu gibi bu köşedeki buluşmalarımızın gündemi de birkaç haftadır Kovid-19 salgını ve bu salgının getirdikleri, götürdükleri…
Bu haftaki buluşmamızda söze Safiye Ayla’nın billur sesinden dinlediğimiz bir nihavend eserin sözleriyle başlamak istiyorum: “Hayal içinde akıp geçti ömrü derbederim, bakıp bakıp da o maziye şimdi ah ederim.”
