2016 yılının ilk günlerini yaşıyoruz. Geride bıraktığımız yıl birçok alanda olduğu gibi dış ticarette de önemli gelişmelere sahne oldu. Yakın coğrafyamızda yaşanan siyasi karışıklıklara bir de ticaret partnerlerimizde yaşanan ekonomik darboğazlar eklendi.

Her ne kadar en önemli ihracat partnerimiz Avrupa Birliği’ndeki toparlanma gözle görülür düzeylere ulaşsa da özellikle Irak ve Rusya kaynaklı gelişmeler ihracatımız üzerinde olumsuz etkilere neden oldu. Benzer bir şekilde, ihracatımız ile beraber ithalatımız da gerilemiş; bu durum geçtiğimiz yıllarda rekor düzeye ulaşan dış ticaret açığımızın bir miktar iyileşmesini beraberinde getirmiştir.

Malumunuz, TÜİK her ayın son günü bir önceki ayın resmi dış ticaret istatistiklerini yayınlarken Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (GTB) ile Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ise -ayrı ayrı da olsa – ayın ilk günlerinde geride bırakılan ayın geçici dış ticaret istatistiklerini yayınlıyor. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın resmi web sitesinden yapılan açıklamada Bakanlığın idari kayıtlarından derlenen bu geçici verilerin kamuoyu ile paylaşılarak ekonominin tüm aktörlerinin bilgisine sunulmasının faydalı olacağı ifade edilmekte (Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Geçici Dış Ticaret İstatistikleri).

Yılın ikinci günü GTB’nin açıkladığı Aralık ayına ilişki geçici dış ticaret istatistikleri 2015 yılının geneline göz atmamız için bize fırsat verdi. Açıklanan verilere göre, 2015 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ihracatımız %10,1 oranında gerilerken ithalatımız ise %18 oranında geriledi; aylık dış ticaret açığımız 6,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.

2015 yılının bütününe baktığımızda ise ihracatımız bir yıl önceye göre %8,7 oranında gerileyerek 143,9 milyar dolar olurken ithalatımız ise %14,5 oranında gerileyerek 207,1 milyar dolar olmuştur. Yıllık dış ticaret hacmimiz 351 milyar dolara kadar gerilerken yıllık dış ticaret açığımız ise bir yıl önceye göre %25,3 oranında iyileşerek 63,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.

2016-2018 dönemine ilişkin olarak hazırlanan Orta Vadeli Program’da 2015 yılında ihracatımızın  143 milyar dolar, ithalatımızın ise 208,4 milyar dolar olarak öngörülmüştü. Geçici veriler gösteriyor ki, 2015 yılına ilişkin hazırlanan öngörüler başarıyla gerçekleşiyor.

Ancak her ne kadar OVP’deki öngörüler başarıya ulaşmış gibi gözükse de ihracatımızdaki gözle görülür daralma, aşağıda gördüğünüz 2014 ve 2015 yıllarına ilişkin yıllıklandırılmış ihracat grafiğinde de görülüyor. Aylar itibarıyla son 12 aydaki ihracatı gösteren grafikte 2015 yılındaki aşağıya yönlü hareket dikkat çekiyor.

Bu bağlamda, 2016 yılında yeni ihracat pazarlarına yönelme ve mevcut pazarlardaki ihracat değerlerinin artırılması konularına daha fazla odaklanmamız gerektiği aşikar.

Aralık ayına ilişkin geçici dış ticaret istatistiklerinde dikkat çeken diğer hususlar ise kısaca şöyle:

• İhracatın ithalatı karşılama oranı 2014 yılı sonunda %65,1 düzeyinde iken 2015 yılın sonunda bu oran %69,5’e yükseldi.
• İhracatımızın %48’ini, ithalatımızın ise %72’sini ara malları oluşturuyor.
• Enerjinin de içinde bulunduğu 27. fasıl ithalatımız 2015 yılında %31 oranında geriledi.
• En büyük ihracat pazarımız Almanya’ya ihracatımız %11 oranında (toplam ihracattaki gerilemeden daha fazla) geriledi.
• Rusya’dan ithalatımız %20 oranında geriledi. Almanya Çin’in ardından ikinci ithalat pazarı konumuna geldi.

Daha ayrıntılı bilgi ve tablolar için Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın Aralık Ayı Geçici Dış Ticaret Bülteni’ne buradan erişebilirsiniz.

İlk görsel: cdn.yourarticlelibrary.com/