11-15 Ocak haftası, hafta başında yine Uzakdoğu’dan gelen satış dalgasıyla (bkz: ‘Satış’ Doğudan Yükselir) hareketli başladı. Öyle ki Pazartesi sabahına Güney Afrika Randı’ndaki %9’a varan değer kaybıyla uyansak da haftanın devamında ortalık biraz yatışmış gözüküyor. Ancak bu sefer de petrol tarafından haberler yoğunlaştı. 12 yıldan sonra 30 doların altını gören petrol fiyatlarında eskiden hayal gibi gözüken 20 dolar, hatta ve hatta 10 dolar seviyeleri bile konuşulur oldu. İçeride ise Orta Vadeli Program, işgücü istatistiklerini, bütçe gerçekleşmelerini, dış ticaret ile sanayi ciro endekslerini izlediğimiz bir haftayı geride bıraktık.

Küresel Ekonomi

• Hafta yine Çin’den erken saatlerde gelen satış haberleriyle başladı. Pazartesi gününe CSI 300 Endeksi %5,03’lük satış ile başlarken SSEC Endeksi’nde ise kayıplar %5,5’e yaklaştı. Pazartesi günü sadece Çin’de değil, neredeyse tüm Asya borsalarında kırmızı ibreleri gördük. Satışlar Hong Kong’da %5,29; Güney Kore’de %1,67, Japonya’da %1,34 seviyelerinde seyretti.
• Petrol fiyatları 12 yıl aradan sonra 30 doların altını gördü. Hafta boyunca 30 dolar seviyesinin etrafında dalgalanan hem Brent petrol hem de WTI petrolünün varil fiyatı, 15 Ocak itibarıyla tekrar 30 doların altına düşerek 29,6 dolar seviyelerinden işlem görmekte. Piyasalarda önümüzdeki döneme ilişkin olarak 20 dolar ve hatta 10 dolar seviyelerinin görülebileceğinin konuşulması takip edilecek gelişmelerden biri olarak karşımıza çıkıyor.
• Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, hükümet gelirlerinin azalmasına neden olan dış etkenleri işaret ederek Malezya’nın kredi notu görünümünü pozitiften durağana düşürdü.
• Hafta başında gelen Uzakdoğu kaynaklı satışlar gelişmekte olan ülke para birimlerini dalgalandırdı.
• Piyasadaki spekülasyonlarda Çin Merkez Bankası’nın özellikle offshore işlemlerde spekülatif alımları kırmak amacıyla yuana defalarca müdahale ettiği ve böylece arbitrajı önlemeyi amaçladığı söylentisi ifade edildi. Ancak Çin Merkez Bankası tarafından doğrulayan bir açıklama yapılmadı.
• Çin’de ihracat Aralık ayında beklenmedik bir şekilde artarken ithalattaki yavaşlama ise beklenenden daha ılımlı seyretti. Aralık ayında Çin’in yuan bazında ihracatı yıllık %2,3 oranında artarken ithalat ise aynı dönemde %4 oranında azaldı.
• Yunanistan’da, üç yıldır ülkede süren ekonomik ve politik kriz süresince fiyatlar genel seviyesinde devam eden aralıksız düşüş, Aralık ayında enflasyonun geri dönmesiyle son buldu. Aralık ayında Yunanistan’da tüketici fiyatları %0,4 oranında artış gösterdi.
• Almanya ekonomisi 2014’teki %1,6’lık büyümenin ardından 2015 yılının tamamında ise %1,7 oranında büyüdü.
• ABD’de işsizlik maaşı başvuruları 9 Ocak ile sona eren haftada 284 bin kişi oldu.
• Avro Bölgesi’nde Kasım ayında ihracat %6 oranında artarken ithalat ise %5 oranında arttı; böylece dış ticaret fazlası beklentilerin üzerinde artarak 23,6 milyar avro seviyesinde gerçekleşti.
• Petrol fiyatlarının 30 dolar seviyesinin altına düşmesiyle beraber Norveç’te petrol sanayisine ilişkin ek teşvik çalışmalarının yürütüldüğü ifade edildi (ilgili bkz: Doğal Kaynak Her Şeyi Halleder Mi?).

Türkiye

• 2016-2018 dönemine ilişkin ekonominin yol haritası olarak tanımlanan Orta Vadeli Program revize edildi. OVP 2016-2018’e göre 2016 yılı büyümesinin %4,5, ihracatının 155,5 milyar dolar, enflasyonunun %7,5, işsizlik oranının ise %10,2 olması öngörülüyor.
• İşsizlik oranı 2015 yılının Eylül-Ekim-Kasım aylarını kapsayan Ekim döneminde %10,5 olarak gerçekleşirken aynı dönemde tarım dışı işsizlik ise %12,6 olarak tahmin edildi.
• Mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı ise aynı dönemde %10,6 seviyesinde gerçekleşti (Sanayi üretimi ve kapasite kullanımı ile işsizlik oranı arasındaki ödünleşmeyi incelediğimiz Depremi Önceden Tahmin Edemiyoruz, Bari İşsizliğe Kafa Yoralım yazısından hareketle Ekim dönemindeki mevsim etkilerinden arındırılmış işsizliği %10,6 olarak tam isabet ile tahmin etmiştik.).
• 2015 yılında Merkezi Yönetim Bütçesi 22,5 milyar TL açık verdi (2014 yılında açık 23,4 milyar TL idi). 2015 yılında bütçe gelirleri %13,6 oranında artarken bütçe giderleri ise %12,8 oranında artış gösterdi (bkz: Merkezi Yönetim Bütçesi)
• 2015 yılının Kasım ayında ihracat birim endeksi %11,8 oranında azalırken ihracat miktar endeksi ise %1,4 oranında artı.
• 2015 yılının Kasım ayında ithalat birim endeksi %17,3 oranında azalırken ithalat miktar endeksi ise %9,6 oranında azaldı.
• 2015 yılının Kasım ayında takvim etkisinden arındırılmış sanayi ciro endeksi yıllık bazda %12,7 oranında arttı.
• 2015 yılında kurulan şirket sayısı yıllık bazda %16 artarak 66.701’e ulaşırken kapanan şirket sayısı ise aynı dönemde %13,5 oranında azalarak 12.114’e geriledi.
• TCMB’nin toplam rezervleri geçtiğimiz hafta 2 milyar 39 milyon dolar artarak 112 milyar 568 milyon dolara yükseldi. TCMB’nin brüt döviz rezervleri 94,9 milyar dolar olurken altın rezervler ise 17,6 milyar dolar oldu.
• TCMB’nin 2016 Ocak Ayı Beklenti Anketi’ne göre yıl sonu büyüme beklentisi %3,4 olurken Dolar/TL kuru beklentisi ise 3,1704 oldu.
• Kasım ayında cari işlemler açığı 2,11 milyar dolar ile beklentilerden yüksek çıkarken yıllıklandırılmış cari açık ise 34,7 milyar dolara geriledi. Net hata noksan girişleri ise 2015 yılının ilk 11 aylık döneminde 11,9 milyar dolar ile yeni bir rekora imza attı.
• Erdem Başçı centralbanking.com tarafından yılın MB Başkanı seçildi.