Gün içerisinde haber sitelerini karıştırırken herhangi bir yerde karşınıza çıkabilecek lojistik kavramını Türk Dil Kurumu, kişilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere her türlü ürünün, hizmetin ve bilgi akışının çıkış noktasından varış noktasına kadar taşınmasının etkili ve verimli bir biçimde planlanması ve uygulanması şeklinde tanımlıyor. Siz değerli okuyucularımızın zihninde bundan sonra lojistik kelimesini duyduğunuzda salt bir taşımacılık sisteminden ziyade çıkış noktasından varış noktasına kadar geçen sürecin en etkin ve verimli bir biçimde yönetilmesi canlansın diye birazcık vaktinizi çalacağım bu hafta da.

Lojistiğin geliştirilmesi ve herhangi bir ihtiyacı karşılamak üzere her türlü ürünün, hizmetin veya bilgi akışının çıkış noktasından varış noktasına kadar etkin ve verimli bir şekilde taşınmasının sağlanması ülke ekonomilerini rekabetçi bir konuma getirdiği için son dönemlerde önemini giderek artıran bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Gelişmiş bir lojistik ağının ülkeleri hangi yollarla daha rekabetçi konuma getirdiğinden bahsetmeden önce kısaca ülkelerin lojistik performanslarına ve ölçüm yöntemine değinmekte fayda var.

Dünya Bankası her iki senede bir kez Lojistik Performans endeksi ile ülkelerin lojistik sektöründeki performanslarını ölçerken iyi ülke örnekleri vasıtasıyla politika yapıcılara yol gösterir nitelikte bir dokümanı kamuoyuyla paylaşmaktadır. Sonuncusu 2014 yılında yayınlanan endeksin sonuçlarına göre lojistik performans konusunda ülkemiz genel sıralamada 30. sırada yer almıştır.

Lojistik Performans Endeksi’nin 2014 yılı sonuçlarında ilk yirmi ülke arasında, yeniden ihracat konusunda kendini kanıtlayan ve bu bağlamda ticaret merkezi olmanın avantajlarını kullanan Hollanda, Singapur, Hong Kong gibi ülkeler bulunmaktadır. Bu çerçevede, altyapı ve lojistik faaliyetlerinin gelişmişliğinin ülkelerin ticaret merkezi olmalarına yardımcı en önemli etmenlerden biri olduğu söylenebilir.

Tablo: 2014 Lojistik Performans Endeksi’nde İlk On Ülke ve Türkiye

Gelelim yukarıda bahsettiğimiz herhangi bir ihtiyacı karşılamak üzere her türlü ürünün, hizmetin veya bilgi akışının çıkış noktasından varış noktasına kadar etkin ve verimli bir şekilde taşınmasının sağlanmasının neden önemli olduğuna. Ülkelerin gelir seviyeleri, lojistik performansları ve rekabetçilik düzeyleri arasındaki ilişkiye göz attığımızda zengin ülkelerin daha gelişmiş bir lojistik performans gösterdikleri ve lojistik performansın gelişmesiyle ülkelerin daha rekabetçi konuma geldikleri görülmektedir. İlişkinin sonucunda da, rakiplerine göre rekabet avantajı sağlayan ülkeler gelirlerini görece daha kolay yükseltebilmektedirler.

Aşağıdaki grafik lojistik performansın rekabetçilik düzeyi üzerindeki etkisini gösteriyor. Yatay eksende ülkelerin Dünya Bankası’nın Lojistik Performans Endeksi’ndeki skorları yer alırken dikey eksende ise ülkelerin yine Dünya Bankası tarafından yayınlanan Küresel Rekabetçilik Endeksi’ndeki rekabetçilik skorları yer alıyor.

Grafiğin yorumu basit: Lojistik gelişmişlik ülkeleri daha rekabetçi konuma ulaştırıyor.

Şekil 1: Ülkelerin Rekabetçilik Düzeyleri ile Lojistik Performansları Arasındaki İlişki

Peki, bu değirmenin suyu nereden geliyor da ülkeler lojistik sektörlerini geliştirdiklerinde daha rekabetçi konuma ulaşabiliyorlar? Ülkeler dış ticaret konusunda rakipleriyle maliyet açısından çetin bir yarışa girmiş durumda. Hâlihazırda dış ticaret hacminin yavaşlamasının etkilerinden maliyet avantajı sağlayarak kurtulmak isteyen ülkeler ticaret maliyetlerini düşürmenin yollarını aramakta; bu noktada lojistik sektörü ülkelerin imdadına yetişmektedir.

Aşağıdaki grafikte ülkelerin lojistik performansı ile ticaret maliyetleri arasındaki ilişki görülebilmektedir. Ülkeler lojistik anlamında daha gelişmiş bir performans sergileyebilmeyi başardıklarında hem konteyner başına ihracat hem de konteyner başına ithalat maliyetleri düşmektedir.

Şekil 2: Ülkelerin Lojistik Performansları ile Ticaret Maliyetleri Arasındaki İlişki

Lojistik sektörünün önemi giderek artmakta. Ülkemizde de sektörün geliştirilmesi ve giderek çetinleşen çekişmede ülkemizin daha rekabetçi konuma ulaşabilmesi için bir dizi politika önerisi gündemdeki yerlerini korumaktadır. Lojistik köyler, intermodal taşımacılık modelinin geliştirilmesi bu politikaların başında gelmektedir. Bunun yanında, Sayın Başbakanımızın 2014 yılının sonlarında kamuoyuyla paylaştığı Öncelikli Dönüşüm Programları kapsamındaki Taşımacılıktan Lojistiğe Dönüşüm Programı da lojistik mevzuatının kolaylaştırılması ve sektörle ilgili projelerin süratle tamamlanması ile lojistik sektörünün geliştirilmesini amaçlamaktadır.

Bugün Dünya Dans Günü. 20 yıldır gönlünü dansa kaptırmış birisi olarak tüm değerli okuyucularımızın Dünya Dans Günü’nü kutluyorum.

Güzel bir hafta dileklerimle…

Bu yazı 29 Nisan 2016 tarihinde HaberAnkara‘da yayınlanmıştır.

Öne çıkan görsel: mershipping.com