Uzunca bir tatili daha geride bıraktık. 28 Ekim günündeki yarım günlük tatili de saymazsak 2016 yılının resmi tatil sezonunu da böylece sona erdirmiş olduk. Bu sabah, bir yanda yıl içerisinde çok fazla tatil yaptığımızdan dem vuranlar ile tatilin yetersizliğinden şikâyet edenlerin savaşı ile güne başladım. Şöyle Avrupa ülkelerine bir baktığımızda, Türkiye’nin ortalama 234 iş günü ile OECD ortalamasının üzerinde bir çalışma dönemine sahip olduğunu görüyoruz. İrlanda’da bu sayı 193 gün. Dolayısıyla artık tatili düşünmeyi bırakıp işe koyulma vakti. Uzunca tatilimizden hemen önce gelen haber yine bizi sevindirdi: Türkiye ekonomisi kesintisiz 27 çeyrektir büyüyor!

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Kurban Bayramı tatiline girmeden önce açıklanan istatistiklere göre Türkiye ekonomisi 2016 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre sabit fiyatlarla %3,1 oranında büyüyerek 2009 Küresel Ekonomik Krizi’nden bu yana sürdürdüğü kesintisiz büyümesini devam ettirdi. 2015 yılının tamamında %4 oranında büyüyen ekonomimizin 2016 yılının ilk çeyreğindeki büyümesi de %4,7 oranına revize edildi.

Şekil 1: 2002-2016 Yılı İkinci Çeyreği Arasındaki Dönemde Çeyreklik Büyüme Oranlarımız

Yılın ikinci çeyreğinde %3,1 oranında gerçekleşen büyüme oranının bileşenlerine baktığımızda yine iç talebin katkısı dikkat çekmekte. Büyüme oranımız ikinci çeyrekte bir miktar yavaşlama eğilimi gösterse de tüketim harcamaları büyümeye en fazla katkıyı veren bileşen oldu. İç talebin büyümeye katkısı 5,5 puan olurken bu 5,5 puanlık katkının 3,5 puanlık kısmı özel tüketim harcamalarından, 2 puanlık kısmı ise devletin gerçekleştirdiği tüketim harcamalarından kaynaklandı.

2010lu yılların başında büyümemiz üzerinde olumlu katkıda bulunan net ihracat ise 2016 yılında büyüme üzerinde negatif etkide bulunmaya devam ediyor. 2016 yılının ikinci çeyreğinde ihracatın ithalattan daha hızlı bir şekilde düşmesiyle net ihracat da gerilemiş ve bu durumun bir sonucu olarak dış ticaret büyüme üzerinde 2,2 puanlık bir kayba yol açmıştır.

Tablo 1: Harcamalar Yöntemiyle GSYH Büyüme Hızları

Türkiye ekonomisi yılın ilk yarısı itibarıyla ise sabit fiyatlarla %3,9 oranında büyümeyi başarmıştır. Büyüme üzerindeki etkisi akademik çalışmalar ile de ortaya konmuş dış ticaretin giderek yavaşlaması ve bunların bir sonucu olarak uluslararası yatırım akışının da benzer bir şekilde yavaşlaması ile başta gelişmekte olan ekonomiler olmak üzere küresel ekonomilerin neredeyse tamamı performans kaybetmektedir.

Böyle bir konjonktürde ikinci çeyrek itibarıyla %3,1 oranında büyüyen ekonomimiz Avrupa Birliği ülkeleri ile kıyaslandığında en hızlı büyüyen altıncı ekonomi olmuştur.

Sektörlerin büyümeye verdikleri katkıya baktığımızda ise toplam üretimimiz içerisinde en yüksek paya sahip hizmetler sektörünün yılın ikinci çeyreğinde de ivme kaybına devam ettiği görülmektedir. Hizmetler sektörü yılın ikinci çeyreğinde toplam büyüme oranına 1,8 puanlık katkı sağlarken 2016 yılı turizm sezonundaki sıkıntılardan dolayı hizmetler sektörünün yılın üçüncü çeyreğindeki büyüme oranına katkısının bir miktar daha azalması beklenmektedir. Nitekim, 2015 yılının ikinci çeyreğinde %2, oranında büyüme kaydeden konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri 2016 yılının aynı döneminde %11,4 oranında küçülerek 2016 yılı ikinci çeyrek büyümesinde %0,15’lik bir kayba yol açtı.

Yapılan değerlendirmeler de ayrıca yılın ikinci çeyreğinde sanayi sektörünün genişleyerek büyümeye 0,9 puanlık katkıda bulunduğu; ivme kazanmaya devam eden inşaat sektörünün de bu dönemde yaklaşık üç yılın en hızlı yıllık büyümesini gerçekleştirerek büyüme oranımız üzerinde 0,4 puanlık katkıda bulunduğu ifade edilmektedir (Kaynak: İş Bankası)

İlerleyen dönemlerde küresel ekonomilerdeki yavaşlama emareleri, üçüncü çeyrek döneminin içerdiği 15 Temmuz’da yaşanan hain darbe girişimi ile beraber turizm sektöründeki sıkıntıların da üçüncü çeyrek büyümesi üzerinde olumsuz etkilerde bulunacağı aşikâr. Ancak altı çizilmesi gereken bir nokta var ki, ülkemiz zor zamanlarda da kesintisiz büyümesinde taviz vermemektedir.

Uzunca bir tatilin ardından tüm değerli okuyucularımıza güzel bir hafta diliyorum.

Bu yazı 19 Eylül 2016 tarihinde HaberAnkara‘da yayınlanmıştır.