2016 yılı her alanda olduğu gibi ekonomide de zor geçti. Sene başlarken ekonomi çevrelerince yapılan öngörüler katbekat fazlasıyla gerçekleşirken bu öngörülere bir de öngörülemeyen gelişmeler eklenince 2016 yılı unutulmayacak seneler arasında kendisine rahatlıkla yer buldu. İçinde yaşadığımız, henüz içi boşalmayan bir cevizi andıran dünyamızın dört bir köşesinden gelen haberler ile daha belirsiz bir ortama sürüklendiği 2016 yılında küresel talebin azalması küresel ticaretin de yavaşlamasına neden oldu. Dünya Ticaret Örgütü’nün verilerine göre 2015 yılında %11 oranında azalan küresel ihracat 2016 yılının Ocak-Kasım dönemi itibarıyla da %3,1 düşmüş.

Küresel talebin gerilemesiyle beraber azalan küresel ticaret hacminden dünya ile entegre hale gelen ülkemiz de etkilendi tabi ki. Ancak bu noktada altı çizilmesi gereken husus şu ki, küresel ihracat 2016 yılının ilk 11 aylık kısmında %3,1 oranında gerilerken ülkemizde ise söz konusu dönemdeki ihracat değişimi %-1,7 oranında gerçekleşmiş durumda. Önemli pazarlara baktığımızda da söz konusu dönemde ülkemizin diğer bölgelere kıyasla gayet olumlu bir performans gösterdiğini söylemek mümkün. Öyle ki, yılın ilk 11 aylık döneminde 2015 yılının aynı dönemine kıyasla ihracat Avrupa Birliği-28 ülkelerinde %0,5 oranında azalırken, Birleşik Krallık’ta %11,5 oranında, Asya ülkelerinde %4 oranında, Çin’de %7,4 oranında, Singapur’da %5,9 oranında Endonezya’da ise %5,6 oranında gerilemiş durumda. Aşağıdaki şekil, bu seçilmiş bölgelerde 2016 yılı Ocak-Kasım dönemindeki yıllık bazda ihracat değişimini gösteriyor.

Şekil 1: 2016 Yılı Ocak-Kasım Döneminde Seçilmiş Pazarlarda Yıllık İhracat Değişimi

2016 yılına çok kötü başlayan ihracat istatistiklerimiz Ocak ayında %22,4 azalış göstermişti. Yıl içerisinde bir ileri iki geri bir seyir izleyen ihracatımız, yılın ikinci yarısında en büyük ihracat partnerimiz Avrupa Birliği’ndeki toparlanma emarelerinin güçlenmesi ve Rusya ile ilişkilerin yapıcı bir şekilde gelişim göstermesi ile beraber yılı toparlanarak kapattı. Yılın son iki ayı olan Kasım ve Aralık ayında sırasıyla %9,5 ve %9 oranlarında artan ihracatımız 2017 yılına da rekor ile başladı. En son 2013 yılının Ocak ayında çift haneli bir artış oranına ulaşan ihracatımız %24,1 oranında artış gösterdiği 2012 yılının Kasım ayından bu yana, yani aradan geçen 49 aydan sonra, en yüksek artışını 2017 yılının Ocak ayında gösterdi.

Şekil 2: Ocak 2012-Ocak 2017 Döneminde İhracatımızda Yıllık Değişim Oranları

Ankara ihracattaki gücünü yitiriyor

Öte yandan Ankara ise söz konusu dönemde ihracattaki gücünü biraz kaybetmiş gibi görünüyor. İhracatını 2003’ten bu yana yıllık ortalama %11,8 oranında artırmayı başaran Ankara son iki senede ise keskin düşüşler yaşıyor. Öyle ki, 2015 yılında yıllık bazda %13 oranında azalan Ankara’nın ihracatı 2016 yılında ise %8,3 oranında azalmıştı (Bu iki seneyi çıkardığımızda Ankara’nın yıllık ortalama ihracat artışı %15,6 oranına yükseliyor). Bu düşüş seyri 2017 yılının ilk ayında da kendisini gösterdi. 2017 yılının Ocak ayında Ankara’nın ihracatı geçen senenin aynı ayına göre %11 oranında azaldı.

Ankara, ne yazık ki, ülkemizin ihracatından aldığı payı da biraz olsun yitiriyor. 2002 yılının Ocak ayından 2016 yılının Aralık ayına kadar geçen dönem incelendiğinde ülkemizin yapmış olduğu her 100 dolarlık ihracatın ortalama 4,5 dolarını gerçekleştiren Ankara 2017 yılının ilk ayı itibarıyla ise bu payını 4 dolara düşürmüş durumda. Hatırlatmakta fayda var: Ankara 2006 yılının Ocak ayında ülkemizde yapılan 100 dolarlık ihracatın 7,5 dolarını gerçekleştirmişti.

Şekil 3: Ocak 2012-Ocak 2017 Döneminde Ankara’nın Ülkemizin Toplam İhracatından Aldığı Pay

Güzel şehrimiz için güzel bir değerlendirme ile bu hafta da sizlere veda edeyim. Daha önce 2005-2014 yılları arasındaki dönem için ülkemizin ve Ankara’nın ihracatının teknolojik kompozisyonuna baktığımda Ankara’nın tüm yıllarda ülkemiz ortalamasından daha yüksek oranda yüksek teknoloji ihracatı yaptığı sonucuna ulaşmıştım. Teknoloji kompozisyonu olarak ortalama üzerindeki şehrimizin ihracat değeri açısından da üst sıralara yükselmesi için sanayicilerimize ve dış ticaret erbabına büyük iş

Bahara bir hafta daha yaklaştık. Değerli okuyucularımıza güzel ve keyifli bir hafta diliyorum.

Bu yazı 3 Şubat 2017 tarihinde HaberAnkara‘da yayınlanmıştır.