Yolunuz özellikle de İstanbul’da bir taksiye düştüyse bugünkü buluşmamıza ismini veren bu sözü duymuş olma ihtimaliniz çok yüksek. İki hafta önce İstanbul’a gittiğimde şehrin de deniz olmasa da mutlu bir Ankaralı olarak o meşhur İstanbul trafiğini bir kez daha tatma şansını (!) buldum. İstanbul’da 10 metrelik mesafeyi yarım saatte alan araçları gördükçe burada biraz tıkandığında çileden çıktığımız trafiğimizi özlediğimi fark ettim. Taksi ile havalimanına doğru yol alırken İstanbul’daki bu trafiğin nedenlerini düşünecek bir dolu zamanım oldu.

Konu yaşayanların yılın 2,5 gününü trafikte geçiren, trafiğin en keşmekeş olduğu şehrimiz olan İstanbul’dan açıldı ancak Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Şubat ayı itibarıyla motorlu kara taşıtları istatistiklerini bizimle paylaştı. Şubat ayında 57 bin 178 yeni araç trafiğe katılarak giderek çorbaya dönüşen trafikte bir de bizim tuzumuz olsun dedi. Trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı geçen yılın aynı ayına göre %4,6 oranında azalırken trafiğe kayıtlı araç sayısı ise Şubat ayı sonu itibarıyla 21 milyon 269 bin adete yükseldi. 21 milyon 269 bin adet taşıtın %54’ünü ise otomobiller oluşturdu.

Şekil 1: 2002-2017 Şubat Döneminde Taşıt ve Otomobil Sayıları (Kaynak: TÜİK)

ŞEKİL 1 BURAYA GELECEK

İllere göre trafiğe kayıtlı taşıt sayılarına baktığımızda ise tıpkı öngördüğümüz gibi en kalabalık ilk üç ilimizin bu alanda da ilk üç sırayı kimselere bırakmadığını görüyoruz. Ülkemizde trafiğe kayıtlı 21,3 milyon taşıtın 3,9 milyonu İstanbul’dan trafiğe kayıtlı iken 1,8 milyonu Ankara’dan, 1,3 milyonu ise İzmir’den trafiğe kayıtlı. İlk 10’da yer alan İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Bursa, Konya, Adana, Mersin, Manisa ve Gaziantep’in toplamı ülkemizde trafiğe kayıtlı araçların yarısından fazla (%54,7). Diğer bir deyişle ise, ülkemizde trafiğe kayıtlı her 100 aracın 18’inin üzerinde 34 plaka takılı iken 8’inin üzerinde ise her zaman gördüğümüzde mutluluk duyduğumuz 06 plaka takılı.

Şekil 2: İllere Göre Trafiğe Kayıtlı Araçların Oranı (Kaynak: TÜİK)

ŞEKİL 2 BURAYA GELECEK

Gelelim başlığa ismini veren konuya. Evet, en fazla araç İstanbul’da, bunu zaten biliyorduk. Ama nüfus olarak da en kalabalık şehrimiz yine İstanbul. Takside bol bol vaktim oldu düşünecek demiştim ya, acaba şehirlerimizdeki taşıt sayısının şehirlerin kapladıkları alana göre yoğunluğu nasıl diye düşündüğümde karşıma ilginç ancak öngördüğüm sonuçlar çıktı. Müsaade ederseniz sizinle de paylaşayım.

İstanbul’da km² başına düşen araç sayısı Ankara’nın 10 katı

Şehirlerimizin yüzölçümlerini dikkate alarak yaptığım hesapta kilometrekare başına düşen araç sayısını bulmaya çalıştım. İstanbul’da 1 km² başına tam 731 araç düşerken bu sayı en yoğun ikinci şehir olan İzmir’de 107’ye kadar geriliyor. 731 araçtan 107 araca, makasın açıklığının farkındasınız değil mi? İstanbul’da açılmak bilmeyen trafiğin, gitmek bilmeyen araçların nedenlerinden birisi bu olabilir. Ankara’da km² başına düşen araç sayısı ise 71. Bu hesaplamada listenin en alt sırasında yer alan Tunceli’de ise km² başına sadece 1 araç düşüyor.

Aşağıdaki grafikte yatay eksen şehirlerimizdeki araç sayısını gösterirken dikey eksende ise şehirlerimizin kapladıkları alan yer alıyor. Grafikteki yuvarlaklar ise o şehirdeki km² başına düşen araç yoğunluğunu ölçüyor. Yukarıda İstanbul’da km² başına düşen araç sayısının Ankara’nın 10 katı olduğunu İstanbul’un yuvarlağının Ankara’nınkinin 10 katı oluşundan da görebilirsiniz. Aslında uzun lafın kısası: “Sahilden gitmeyelim abi!”

Şekil 3: İllere Göre Trafiğe Kayıtlı Araçların Yoğunluğu (Kaynak: TÜİK ve KGM)

ŞEKİL 3 BURAYA GELECEK

Buna ek olarak bir de araç sayısı ile nüfus arasındaki ilişkiye bakmak istedim. Bu alanda ilk sırada yer alan Muğla’da 2 kişi başına 1 araç düşerken bu oran İstanbul’da 10 kişi başına 2,6 araç, Ankara’da ise 10 kişi başına 3,4 araç şeklinde gerçekleşmiş. Hakkari’de ise 100 kişi başına sadece 3 araç düşüyor.

Nisan meşhur olduğu yağmurlarıyla beraber geldi. Üzüntülerin yağmur sularıyla beraber akıp gitmesi, güneşli günlerin bir an önce gelmesi dileğiyle.

Mutlu bir hafta olsun.

Bu yazı 14 Nisan 2017 tarihinde HaberAnkara‘da yayınlanmıştır.