Bundan yaklaşık bir yıl önce turizmdeki görünümü incelerken karşımıza çıkan tablo çok dar parlak değildi. Yine bu satırlardan sizlerle paylaştığım bir yazımda geçen sene turist sayısındaki keskin düşüşlerden bahsetmiş, aylık bazda %35’e varan gerilemelerin sektörü gayet olumsuz etkilediğini ifade etmiştim. Bugün geldiğimiz noktada turizm sektöründe geçen seneye kıyasla daha olumlu bir tablo görmek mümkün ama tabi ki bizim gibi uzun yıllardır turizm sektöründen beslenmiş bir ekonomi için yeterli düzeyde değil. Geçen sene Mart ayında %10,3 oranında gerileyen turist sayısı 2017 yılı Mart ayı itibarıyla gerilemeye devam etse de düşüş oranı çift haneli seviyelerden %4,4 düzeyine kadar inmiş durumda.

Yılın ilk çeyreği itibarıyla ülkemizi ziyaret eden turist sayısı %7 oranında gerileyerek 4,8 milyon kişiye geriledi. 2015 yılında 5,6 milyon olan söz konusu dönemdeki ziyaretçi sayısı geçen senenin aynı döneminde de %7,6 oranında gerilemişti. Rusya ile ilişkilerin olumlu seyretmesi ancak buna karşın Avrupa ile ilişkilerin sekteye uğraması sonucunda beklenen toparlanma sürecini gerçekleştiremeyen turizm sektöründe asıl sorun ise gelen ziyaretçilerin harcamalarının niteliği yönünde.

Şekil 1: Yılın İlk Üç Ayı İtibarıyla 2015, 2016 ve 2017 Yıllarındaki Turist Sayısı (Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı)

Evet, biraz önce de ifade ettiğimiz gibi asıl sorun turizm harcamalarının kalitesi konusunda. Bu noktada size iki değişken ile meramımı anlatmak istiyorum. Bunlardan birincisi yabancı ziyaretçi başına düşen harcama miktarı. Turizmin bir hayli sıkıntıya girdiği 2016 yılının ilk çeyreğinde ülkemizden 4 milyon yabancı ziyaretçi çıkış yaparken bu ziyaretçilerden elde ettiğimiz turizm geliri ise 2,9 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. 2017 yılının aynı döneminde ise hem ziyaretçi sayısı hem de elde edilen gelirde gerileme gözlendi. 2017 yılının ilk çeyreğinde ülkemizden 3,78 milyon ziyaretçi çıkış yaparken bu ziyaretçilerden elde ettiğimiz turizm geliri ise 2,4 milyar dolara geriledi. Sayılardan boğulduysanız size daha kısaltılmış ifadelerle şöyle anlatayım: geçen sene ülkemize gelen ortalama bir turist seyahati boyunca 717 dolar harcarken aynı turist bu sene yalnızca 637 dolar harcamış. Diğer bir deyişle, bir turistten kazandığımız miktarda da önemli derecede bir düşüş var.

Asıl ilginç olan ise aynı ortalama yabancı turist daha az harcamayı daha fazla konaklayarak yapmaya başlamış. Geçen senenin ilk çeyreğinde ortalama bir turist ülkemizde 10,7 gece konaklarken bu süre 2017 yılının aynı döneminde 12,2 geceye yükselmiş. Ortalama bir yabancı turistin bir gecelik konaklamasında harcadığı miktar geçtiğimiz sene 67 dolar iken bu sene ise 52 dolara kadar gerilemiş. Literatürde endüstriyel turizm olarak da nitelendirilen husus tam da bu noktada karşımıza çıkıyor. Ülkemize çekmeyi başardığımı turistlerden daha fazla gelir elde edebilecek yöntemler bulma yönünde çalışmalarımızı yoğunlaştırmalıyız. Ama tabi ki bu, aynı ürünü Türk vatandaşına 10 liraya, yabancı turiste ise 10 avroya satarak olmaz.

Ankara’ya bir türlü yaz gelmiyor, sanıyorum ki bu sene baharları birbirine bağlayacağız. Parçalı bulutların arasından güneşi görebildiğimiz günlerin artması dileğiyle.

Güzel bir hafta olsun.

Bu yazı 9 Haziran 2017 tarihinde HaberAnkara‘da yayınlanmıştır.