Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) resmi dış ticaret istatistiklerinin yanında bir de girişimlerin özelliklerine göre dış ticaret istatistiklerini bizlerle buluşturarak dış ticaret yapımıza ilişkin daha ayrıntılı bilgilere ulaşmamızı sağlıyor. 2016 yılında yaşanan onca olaya ve finansal dalgalanmaya rağmen değer bazında ihracatımız yalnızca %0,9 oranında azalış göstermişti. 2016 yılının geneline baktığımızda değer bazında küresel ihracat %3,3 oranında azalırken azalış oranı Birleşik Krallık’ta %11, Çin’de %7,7, Rusya’da %17,5, ABD’de %3,2 oranlarında gerçekleşmiştir.

2016 yılında yapılan 142,5 milyar dolarlık ihracatımızın %44,6’sı 250 ve daha fazla çalışanı olan büyük ölçekli girişimler tarafından yapılırken %57,3’lük kısmı ise KOBİler tarafından gerçekleştirildi. Söz konusu dönemde gerçekleştirilen toplam ihracatın yarısından fazlası (%56,5’lik kısmı) sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler tarafından gerçekleştirildi. Ticaret sektöründe faaliyet gösteren girişimlerin yaptığı ihracata baktığımızda ise bu alanda yapılan her 100 dolarlık ihracatın 88 doları KOBİler tarafından gerçekleştirildi.

Dış ticareti yapımız içerisinde imalat sanayinin güçlü yapısı 2016 yılı sonu itibarıyla da kendisini göstermektedir. Her 100 dolarlık ihracatımızın 94 dolarlık kısmını gerçekleştirdiğimiz imalat sanayi sektöründe en yüksek pay lokomotif sektörümüz olan motorlu kara taşıtları sektörüne ait. Toplam ihracatımız içerisinde %14,1’lik paya sahip motorlu kara taşıtları ihracatını sırasıyla ana metaller ve giyim eşyası ihracatları takip ediyor.

Gelelim bu haftaki buluşmamızın başlığına da ismini veren sonuçlara: 2016 yılı sonu itibarıyla ihracat yapan 66 bin 668 firmanın yoğunlaşmasına baktığımızda ilk 1000 firma 106 milyar dolarlık ihracat hacmi ile toplam ihracatımızın %74,5’ini gerçekleştirerek kendileri dışında kalan firmaların üzerinde bir ihracat hacmine sahip olmuştur. 2015 ve 2016 yılları kıyaslandığında girişimler bazında ihracat yoğunlaşması yapımızda önemli bir değişiklik görülmemektedir. 2015 yılında ilk 5 firma toplam ihracatımızın %18’ini gerçekleştirirken 2016 yılına gelindiğinde bu oran %18,4’e yükselmiş; ilk 100 firma için ise söz konusu dönemlerde yoğunlaşma oranları sırasıyla %45 ve %45,5 olarak gerçekleşmiştir.

Toplam ihracatçı sayısının %1,5’ini oluşturan ilk bin firma toplam ihracat hacminin %74,5’ini gerçekleştirmiştir.   

Aşağıdaki şeklin sol tarafında toplam ihracatçı sayısı içerisinde ilk 1000 firmanın yeri resmedilirken sağ tarafında ise bu 1000 firmanın toplam ihracat hacmi içerisindeki payı resmedilmektedir. Toplam ihracatçı sayısının %1,5’ini oluşturan ilk bin firma toplam ihracat hacminin %74,5’ini gerçekleştirmiştir.

Şekil 1: 2016 Yılında İlk 1000 Firma İle Diğerlerinin Sayı ve Değer Bazında Karşılaştırması

Bu konuyla ilgilenen okuyucularımıza Freund ve Pierola’nın 2013 yılında yazdıkları –çok fazla akademik olmayan- “Export Superstars” başlıklı makalesini önerebilirim. 32 farklı ülkede firmaların ihracat yoğunlaşması üzerine çalışan bu makalede tüm ülkeler için tepedeki firmaların üretkenlik ve ihracat hacmi konusunda diğerlerinden önde olduğunu, çalışmaya konu olan ülkelerde bu firmaların ortalama ihracatçılardan tam 51 kat daha yüksek bir ihracat hacmine sahip olduğu yer alıyor. İlgili okuyucularımıza tavsiye ediyorum.

Kamu çalışanları ve şanslı özel sektör çalışanları için uzunca bir tatilin öncesinde tüm değerli okuyucularımıza yaz mevsiminin son günlerinde güneşli günler diliyorum.

Güzel bir hafta olsun.

Bu yazı 25 Ağustos 2017 tarihinde HaberAnkara‘da yayınlanmıştır.