Geride bıraktığımız yılın son günlerinde, önlenemez yükselişiyle uzun zamandır ekonomiyle ve yatırım araçlarıyla ilgilenmeyen sokaktaki vatandaşın dahi dilinden düşmeyen bir kavramdı sanal paralar. Sanal para ya da bir diğer tanımıyla kripto para, teknolojinin gelişmesiyle giderek uzaklaştığımız fiziksel paraların evriminin devamında ulaşılacak bir liman olarak görülmekle beraber tüm kesimlerce tartışılan ve üzerine kafa yorulan herhangi bir düzenlemeye tabii olmaması sebebiyle de başta uluslararası kuruluşlar olmak üzere birçok kesimin önümüzdeki döneme ilişkin en büyük risk ihtiva eden bir kavram olarak karşımıza çıkıyor.

Kripto paraları Mahfi Eğilmez Hocamız Kasım ayında yazdığı yazısında internet aracılığıyla kullanılan, hiçbir merkezi otoriteye ya da aracı kuruma bağlı olmayan, sanal para birimleri olarak tanımlıyor. Kripto paralar isimlerinden de anlaşıldığı üzere bir şifre sistemi üzerine kuruluyor. En basit şekliyle şifreli cüzdanlardan bu şifrenin çözülmesiyle çıkarılan bu paralar, bu işe kafa yoran herkesin de malumu olduğu üzere üst düzey bir bilgi birikimi ve teknik beceri gerektiriyor. Bundan bir süre önce, kripto paralara bu denli ilgi henüz oluşmamışken sadece bu beceriye ve birikime sahip kişilerin üzerinde uğraştığı bir alan olsa da bugün küçük yatırımcı diye tanımladığımız bireylerin de aracı kuruluşları kullanarak alım satım yapması, kripto paraların değerini artıran en büyük etmenlerden biri oldu. Öyle ki Mahfi Hoca da durumu “Kripto paraların değerli madenler gibi maden değerinden ya da kâğıt para gibi devlet itibarından kaynaklanan bir değeri yok. Değeri, kullanıcılarının onu bir değiş tokuş aracı olarak kabul etmelerinden ya da bir emtia gibi görmelerinden kaynaklanıyor” şeklinde açıklıyor.

Birçok isimle farklı türlerde piyasalarda işlem gören kripto paralardan en meşhuru, siz değerli okuyucularımızın da bildiği gibi Bitcoin. Gerekli teknik donanımı kurup bilgi birikimine ve en önemlisi de sabra sahipseniz Bitcoin ‘kazabiliyorsunuz’ ya da her gün bir yenisi türeyen ve ne yazık ki herhangi bir düzenlemeye tabii olmayan internet sitelerinden alım satım yapabiliyorsunuz. Ekonomiyle biraz ilgiliyseniz etrafınızdaki herkesin “Bitcoin alınır mı, ne diyorsun?” sorusuna maruz kaldığınız dönemlerde, yani diğer bir deyişle kripto paraların yükseliş döneminde, Bitcoin sağladığı yüksek getirisiyle dikkat çekiyordu. Öyle ki, 19 bin doların da üzerine tırmanarak tarihi yüksek seviyeleri gören Bitcoin’e bir yıl öncesinde 100 dolar yatıran bir yatırımcının Aralık 2017’de 2.000 doları olmuştu. Böylesine bir getiri için kısa sayılabilecek bir dönem olan bir yıl içerisinde, yatırımınızın 20 katına yükselmesi kim olsa dikkatini çekecek bir gelişmeydi şüphesiz.

Lakin kripto paralarda bayram havası geride kaldı. Birçok ülkenin kripto paraların güvenirliğini sorguladığı, piyasaların önde gelen isimlerin olumsuz açıklamaları, yine birçok ülkeden gelen satış haberleri başta Bitcoin olmak üzere kripto paraların önemli derecede düşüşünü beraberinde getirdi. Bundan yalnızca yaklaşık üç ay önce 19.500 doların da üzerinde seyreden Bitcoin bugün itibarıyla 8.500 dolar seviyelerinden işlem görüyor. Hiç şüphe yok ki, geride kalan dönemlere kıyasla getiri hala çok yüksek ama kripto paralardaki bayram havasına kanıp da Aralık 2017’de yatırım yapan bir yatırımcının bugün itibarıyla %58 düzeyinde kayıpta olduğunun da altını çizmemiz gerek.

Teknoloji giderek daha hızlı bir şekilde gelişiyor ve günümüzde artık cüzdanlarımızdaki kredi kartları sayesinde nakit paraya ihtiyaç duymuyoruz. İlerleyen dönemler ne gösterir bilinmez ancak kripto paralar mevcut haliyle düzenlemeye muhtaç ve şimdilik yasa dışı işlemler için kolaylıkla kullanılan bir alan olarak dikkat çekiyor ve şüphesiz risk ihtiva ediyor.

Güzel bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 14 Şubat 2018 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.