Bundan yalnızca bir ay önce yine aynı başlıkla son dönemlerin en yüksek seviyelerine ulaşan konut kredisi faizlerinin başta ipotekli satışlar olmak üzere ülke genelindeki konut satışlarını olumsuz etkilediğini bu satırlardan paylaşmıştık. Şubat ayında ülke genelinde yıllık bazda %5,4 gerileyen konut satışları düşüşüne Mart ayında da devam ederken düşüş oranı bu sefer %14’ü buldu. Yılın ilk çeyreği itibarıyla ise konut satışları bir önceki yılın aynı dönemine göre %6,7 azalarak 304 bine geriledi.

Konuyu yakından takip eden değerli okuyucularımız için tekrar niteliğinde olsa da kaçıran okuyucularımız için hatırlatmakta fayda var: bir süredir ekonomimiz için itici güç statüstündeki inşaat sektöründe canlılığın en önemli göstergelerinden birisi olan konut satışları, 2017 yılının son üç ayında üst üste azalış göstermiş; bu azalışın etkisiyle çift haneli düzeyde gerçekleşmesi beklenen artış oranı 2017 yılı sonu itibarıyla %5,1 seviyesine kadar gerilemişti. 2018 yılına Ocak ayındaki mütevazı bir artışla başlasa da Şubat ayı itibarıyla konut satışları yönünü yeniden düşüşe çevirdi.

Mart ayında Türkiye genelinde konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %14 oranında azalarak 110 bin 905’e gerilerken ortalama her üç konut satışından birini oluşturan ipotekli konut satışları ise %35 azaldı. Mart ayı konut sektörü için görece zayıf bir ay olarak geride kaldı. Öyle ki, Mart ayında ülke genelinde ilk defa satılan konut sayısında %10,1 düzeyinde, ikinci el konut satışlarında ise %17 azalış görüldü.

Şekil 1: 2018 Yılının İlk Üç Ayında Konut Satışlarındaki Görünüm (Kaynak: TÜİK)

Bu haftaki buluşmamızda söze başladığımızda bahsettiğimiz bir ay önceki buluşmamızda 2018 yılı Şubat ayı itibarıyla konut kredisi faizlerinin son 22 ayın en yüksek seviyesine ulaştığını ve bu durumun ipotekli satışlar başta olmak üzere konut satışlarını olumsuz etkilediğini ifade etmiştim. O satırlar kaleme alındığında aylık %1,15 seviyesinde son 22 ayın en yüksek seviyesinde gerçekleşen konut kredisi faizleri aradan geçen bir ay içerisinde yükselmeye devam etti; bu sefer son 22 ayın değil de son 8,5 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Mart ayının sonu itibarıyla aylık %1,23 ile son 8,5 yılın rekorunu kıran konut kredisi faizleri 2013 yılından beri yükseliş trendinde seyrediyor. Konut kredi faiz oranı mart sonu itibarıyla %1,23 ile Ağustos 2008’den bu yana en yüksek seviyesine çıkarken, yıllık konut kredi faizi oranı %14,79 oldu. Konut kredi faiz oranı geçen yılın mart sonunda %11,06 düzeyinde bulunuyordu. 6 Nisan itibarıyla yıllık konut kredisi faizi %14,97’ye yükseldi.

Hiç şüphe yok ki konut kredisi faizlerinin artması sektörün üçte birini oluşturan ipotekli satışlarda da alıcıların maliyetlerini artıran bir etmen olarak karşımıza çıkıyor. Mart ayları dikkate alındığında son bir yılda 10 yıl vadeli 100 bin TL tutarında kredi kullanmak isteyen bir vatandaşın maliyeti 10 yıllık dönem itibarıyla 26 bin lira daha fazla oluyor. Diğer bir deyişle, son bir yılda yükselen konut kredisi faizleri nedeniyle maliyetler %16 artış gösterdi.

Senetli satışlar geri mi geliyor?

Önümüzdeki haftalardan birinin gündemi olarak düşündüğüm reel olarak azalan konut fiyatlarının da etkisiyle görece zayıf bir görünüm çizen konut sektöründe girişimciler ve proje sahipleri sektörün tekrar canlandırılması için desteklerin yürürlüğe sokulmasının elzem olduğunu ifade ediyorlar. Bunun yanında bazı şirketler ise konut kredisi faizlerinin talep üzerindeki olumsuz etkisinden kaçınmak; en azından bu etkiyi en aza indirmek için tüketicilere senetli satış yöntemini sunuyor.

Konut sektörünün geçmişteki canlı halleri hatırlandığında mevcut görünüm bir miktar olumsuz ihtiva ediyor. Ekonomimizin önemli itici güçlerinden birisi olan inşaat ve konut sektörlerindeki yavaşlama ve zayıflama, hiç kuşku yok ki önümüzdeki dönemde büyüme performansımızda da zayıflamayı beraberinde getirecek.

Yılın dördüncü ayını da geride bırakırken değerli okuyucularımıza bahar günlerinin tadını çıkarabilmelerini diliyorum.

Güzel bir hafta olsun.

Bu yazı 27 Nisan 2018 tarihinde HaberAnkara‘da yayınlanmıştır.