Sanayi üretim endeksi, ekonomik büyümenin öncü göstergelerinden birisi olması hasebiyle önem verdiğimiz göstergelerin başında geliyor. Geçtiğimiz hafta içerisinde Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) açıkladığı veriye göre sanayi üretim endeksi, Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %3,9 azaldı.

Toparlanma süreci biraz geciken sanayi üretimi, 2018 yılının Eylül ayından bu yana geçen üst üste on aylık süreçte artış göstermedi.

Bundan yaklaşık bir ay önce yine bu satırlardan siz değerli okuyucularımızla paylaştığım gibi, 2017 yılının üçüncü çeyreğinde %11,5’lik rekor düzeyde gerçekleşen büyüme oranının 2,7 puanlık kısmı sanayi sektöründeki büyümeden gelmişti. Ancak, 2018 yılıyla birlikte sanayi sektöründeki güç kaybı kendisini büyüme oranında da göstermiş, 2018 yılının tamamında %2,6 olarak gerçekleşen Türkiye ekonomisinin büyüme oranında sanayi sektörünün katkısı yalnızca 0,2 puan ile bir hayli sınırlı kalmıştı. Öyle ki, takvimler 2019 yılını gösterdiğinde de, ilk çeyrek itibarıyla Türkiye ekonomisinin %2,6’lık küçülmesinde sanayi sektöründeki zayıflama etkili oldu ve sanayi sektörü büyüme oranını 4,3 puan aşağı yönlü baskıladı.

Büyüme oranının da öncü göstergelerinden biri olan sanayi üretim endeksinde Haziran ayındaki %3,9’luk gerileme sanayide yavaşlama sürecinin devam ettiğini ve bu durumun ikinci çeyrek büyüme oranının da sınırlı gerçekleşeceğini işaret ediyor. Sanayi üretim endeksinin alt kırılımlarına baktığımızda özellikle üretimimizin ve ihracatımızın önemli bir payını oluşturan imalat sanayii üretiminde görülen %4,2’lik gerileme de bu durumun bir başka göstergesi olarak karşımıza çıkıyor. Keza, ülkemizi gelişmiş ekonomiler arasında konumlandırmak ve rekabetçi gücünü artırmak için odaklanmak zorunda olduğumuz yüksek teknoloji üretimi de Haziran ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış haliyle %32,2’lik keskin bir düşüş gösterdi.

Bu köşeyi takip eden değerli okuyucularımızın hatırlayacağı gibi sanayi sektöründeki genel görünümü ifade etmesi açısından istifade ettiğimiz bir diğer gösterge de Satın Alma Yöneticileri Endeksi, yani İngilizce kısaltmasıyla PMI değeri. Şirketlerin satın alma yöneticilerinin mal ve hizmet satın alma eğilimlerini içeren PMI değeri, 50 eşik değerinin üzerinde gerçekleştiğinde endeksin hesaplandığı sektörün genişleme emaresi gösterdiğini, eşik değerin altında kalması ise söz konusu sektörde daralmaya işaret edildiği şeklinde değerlendiriliyor. İmalat sanayii sektörümüzde hesaplanan PMI değerlerine baktığımızda da sektördeki yavaşlamanın Temmuz ve Ağustos aylarında da devam edeceğini görüyoruz.

Ülkemizde imalat sanayii PMI değeri son olarak 2018 yılının Nisan ayında 50 eşik değerinin üzerinde gerçekleşmişti. 2018 yılının Nisan ayında 51,80 ile sektörde genişlemeye işaret eden PMI değeri takip eden dönemde ise sürekli olarak eşik değerin altında kaldı ve sektörde yavaşlamaya işaret etti. 2019 yılının Temmuz ayında 47,8 olan imalat sanayii PMI değeri Ağustos ayında da 46,7 değerine geriledi ve 50 eşik değerin uzağında kaldı. Hiç şüphesiz, döviz kurlarında yaşanan gelişmeler sanayide çarkların çalışma hızını yakından etkiliyor. Döviz kurlarındaki hareketlilikten doğrudan etkilenen sanayi sektöründe üretim kararlarının da bu gelişmelere bağlı olarak şekillenmesi söz konusu dönemde sanayi üretiminde yavaşlamaya sebep oldu.

Güzel bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 21 Ağustos 2019 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.