Geçtiğimiz yılın sıcak Ağustos ayının ardından Eylül ve Ekim ayları tüketici fiyatları açısından çok sıcak geçmişti. 2018 yılının Eylül ayında %24,52 ile 2003’ten bu yana en yüksek değerini gören yıllık enflasyon oranı, hemen bir ay sonra rekorunu tazelemiş ve %25,24 düzeyine kadar yükselmişti.

Takip eden dönemde gerek ekonomideki dengelenme süreci gerekse de tüketici fiyatları üzerindeki özellikle spekülatif etkilerin bertaraf edilmesiyle yıllık enflasyon daha öngörülebilir bir seyre çekilmişti.

2019 yılının yaz ayları enflasyon açısından yeniden gayet sıcak aylar olarak geride kalmış; Eylül ayında ise enflasyon oranı %9,26’ya gerileyerek yeniden tek haneli düzeylerini görmüştü. Hiç şüphe yok ki, enflasyonun bu düzeylere gerilemesi fiyatlar genel seviyesinin düşmesi değil, fiyat artış hızındaki gerilemeyi ifade ediyor. Öyle ki, Eylül ve Ekim ayları dikkate alındığında 2018 yılında yaşanan keskin yükselişler de 2019 yılının aynı aylarında baz etkisinin lehimize çalışacağı anlamına geliyordu.

Tüketici fiyatları Kasım ayına gelindiğinde ise yeniden çift haneli oranda artış gösterdi. Kasım ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre %0,38 artarken bir önceki yılın aynı ayına göre ise %10,56 artış gösterdi.  Harcama grupları itibarıyla Kasım ayında aylık bazda en yüksek artış %2,69 ile giyim ve ayakkabı grubunda görülürken lokanta ve oteller harcama grubunda fiyatlar %0,15 geriledi. Yıllık bazda ise en yüksek fiyat artışı %43,13 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda görüldü.

ŞEKİL 1: Ocak 2018 – Kasım 2019 Döneminde Ülkemizde Yıllık Enflasyon Oranının Seyri

Kasım ayında TÜEE hesaplamasında kullanılan 418 maddeden; 33 maddenin ortalama fiyatlarında eğişim olmazken, 296 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 89 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti. Domates %16,5’lik artış ile Kasım ayında fiyatı en çok artan ürün olurken diğer yanda Portakal %31,49’luk azalış ile söz konusu ayda fiyatı en fazla azalan ürün olarak karşımıza çıktı.

Kasım ayında %10,56 düzeyinde gerçekleşen yıllık enflasyonun 2,05 puanlık kısmı gıda ve alkolsüz içecekler harcama grubundaki ürünlerin fiyat artışından kaynaklanırken yıllık enflasyonu en fazla artıran diğer harcama grubu da yıllık fiyat değişimi %43’ü bulan alkollü içecekler ve tütün grubu oldu. Aşağıdaki şekil, Kasım ayı yıllık enflasyonunun bileşenlerini veriyor.

ŞEKİL 2: 2019 Yılı Kasım Ayında Gerçekleşen Yıllık Enflasyonun Harcama Grupları İtibarıyla Görünümü

Bu haftaki buluşmamızda söze başladığımda da belirttiğim gibi, geçtiğimiz yılın aynı dönemlerine rastlayan yüksek fiyat artışları 2019 yılında fiyat artış hızının daha düşük seviyelerde gerçekleşmesini beraberinde getiriyor. Aralık ayında beklentiler enflasyonun artış göstereceğini ancak 2019 yıl sonu için belirlenen %12’lik hedefin tutturulacağını ifade ediyor. Ancak, %12’lik tüketici fiyatlarındaki artış oranının halen yüksek seviyede olduğunu ve ilerleyen dönemde enflasyona sürdürülebilir bir şekilde tek haneli seviyelerde istikrar kazandırmak için kararlı ve etkin bir politika setine ihtiyaç duyduğumuzu unutmamamız gerekiyor.

Güzel bir hafta olsun.

Bu yazı 6 Aralık 2019 tarihinde HaberAnkara‘da yayınlanmıştır.