Bir yılı daha geride bırakırken yılın geneline ilişkin yavaş yavaş açıklanan veriler de geride bıraktığımız bu yıla ilişkin daha ayrıntılı değerlendirmeler yapma şansını beraberinde getiriyor.

Yılın ilk günlerinde Ticaret Bakanı Sayın Ruhsar Pekcan tarafından kamuoyuyla paylaşılan 2019 yılı geçici dış ticaret istatistiklerine göre ihracatımız bir önceki yıla göre %2,04 artışla 180,5 milyar dolara yükseldi. Aynı dönemde ithalatımız ise %9 azalarak 210,4 milyar dolara geriledi.

2019 yılının başından bu yana dış ticaret istatistiklerinin açıklanmasında bir değişiklik yapıldı. Dünya örneklerine bakıldığında 117 ülkenin kullandığı ve Ocak 2019’dan bu yana bizim de kullandığımız Genel Ticaret Sistemine göre serbest bölgelere ve gümrük antrepolarına yapılan dış ticaret de hesaplamalara katılıyor. Öte yandan, aralarında ülkemizin de yer aldığı birçok ülkenin GTS ile birlikte kamuoyuyla paylaştıkları Özel Ticaret Sisteminde ise gümrük sınırı esas alınmakta; serbest bölgeler ile antrepolardan yapılan dış ticaret hesaplama kalemlerine dahil edilmemekte.

Bu kısa açıklamanın ardından yıllık dış ticaret değerlerine şöyle bir göz atalım: 2019 yılında toplam ithalatımız %9 düşerken ara malı ithalatımız ise aynı dönemde %7 düzeyinde düştü. 2018 yılında ara malı ithalat bağımlılığımız %75,6 iken bu oran 2019 yılında %77,3’e yükseldi. İthal ara mal bağımlılığımızın azaltılması üreticilerimizin üretim hacimlerinin artırılması ve ekonomimizin küresel gelişmeler karşısındaki kırılganlığının azaltılması açısından önümüzde yapısal bir ödev olarak duruyor.

İhracatımızda uzun dönemlerdir listenin ilk sırasında yer alan Motorlu Kara Taşıtları faslında ihracatımız geçtiğimiz yıla göre %2,4 düşerek 26 milyar 886 milyon dolara geriledi. 2019 yılında en fazla ihracat yaptığımız ülkelere baktığımızda ise ilk sırada 16,6 milyar dolarlık ihracat hacmiyle Almanya yer alırken Almanya’yı sırasıyla İngiltere ve Irak izledi.

Ticaret Bakanlığının idari kayıtlarından derlenen bu geçici istatistiklerin yanında Türkiye İhracatçılar Meclisi de ihracatçı birliklerine kaydı bulunan firmalardan yapılan dış ticareti esas alarak 2019 yılının tümüne ilişkin verileri bizlerle paylaştı. Bakanlığın verilerinden farklı olarak iller bazında 2019 yılında gerçekleştirilen dış ticaret değerleri de bizlere ilginç sonuçlar sunuyor. Öyle ki, 2019 yılında ülkemizin gerçekleştirdiği her 100 dolarlık ihracatın 42,2 dolarlık kısmı İstanbul’dan gerçekleştirirken İstanbul kendisi, Kocaeli ve Bursa’nın dışındaki 78 ilin tamamından daha fazla ihracatı tek başına üstlendi. Listenin üst sıralarında İstanbul’un ardından sırasıyla Kocaeli, Bursa, İzmir ve Ankara yer alıyor.

2018 yılına kıyasla 2019 yılında 1 milyar ve 10 milyar üstünde ihracat yapan il sayısında değişiklik olmadı. 2018 yılında 927 milyon dolar ihracat yapan Kahramanmaraş 2019 yılında ihracatını 1 milyar 5 milyon dolara çıkararak listede yer alırken 2018 yılında 1,2 milyar dolarlık ihracat hacmine ulaşan Trabzon ise 2019 yılında 952 milyon dolar ile listenin dışında yer aldı.

İstanbul’dan 2019 yılında gerçekleşen ihracat toplam 236 farklı ihracat pazarına ulaşırken İstanbul bu sıralamada da listenin en üst sırasında yer aldı. İzmir’den ihracat yapan ihracatçılar 216 farklı pazara ulaşırken listenin sonunda ise 3 farklı ihracat pazarı (Gürcistan, İsveç ve Zambia) ile Ardahan ve 5 farklı ihracat pazarı ile Kars yer aldı.

Güzel bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 15 Ocak 2020 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.