Tüm dünyada uluslararası ticareti durma noktasına getiren Kovid-19 salgını, 2020 yılında ülkemizde ihracatın büyümeyi aşağı yönlü baskılamasına sebep olmuştu. 2020 yılında %1,8 oranında gerçekleşen büyümemizi 5,3 puan aşağı çeken net ihracat kalemi, 2021 yılına geldiğimizde hem dünya genelindeki normalleşme adımları hem de birikmiş siparişlerin etkisiyle hızlı bir toparlanma eğilimine girdi. Yıl genelinde 225,4 milyar dolar ile rekor kıran ihracat büyümeyi de yukarı çekti. Öyle ki, 2021 yılının tamamında net ihracatın %11 oranında gerçekleşen büyüme oranına katkısı 4,9 puan oldu.

İhracatta değer bazında olumlu görünüm 2022 yılında da sürüyor. Ocak ve Şubat aylarında en yüksek aylık değerlerin açıklandığı ihracatımızda yıllıklandırılmış ihracatımız da 235 milyar dolara yükselmiş durumda. Bütün bunlar yüzümüzü güldüren gelişmeler olsa da aynı başarıyı ihracat niteliğinde gerçekleştirememiş olmamız ise bunun bir acı gülümseme olmasına sebep oluyor. Öyle ki, 2022 yılının ilk iki ayı için baktığımızda toplam ihracatımızın %95’ini temsil eden imalat sanayiinin teknolojik kompozisyonunun arzu edilenden çok uzakta kaldığını görüyoruz. Geçtiğimiz yılın aynı döneminde yüksek teknolojili ürünlerin ihracatımızdaki payı %3 iken bu oran 2022 yılının ilk iki ayında %2,6’ya gerilemiş durumda. Keza orta yüksek teknolojili ürünlerin payında da 2,9 puanlık gerileme söz konusu.

Ülkelerin dış ticaretteki rekabetçi gücünü yansıtması açısından önemli olan dış ticaret haddinde de performansımız şimdilik iç açıcı değil. İhracat birim değerinin ithalat birim değerine oranlanmasıyla hesaplanan ve 100’ün üzerinde oldukça ihracat fiyatlarının ithalat fiyatlarından daha rekabetçi olduğunu gösteren gösterge 2022 Şubat ayında 76,3 düzeyinde. Yani geçen seneki değerinden 18,8 puan aşağıda.

İhracattaki gelişimimiz büyümeyi desteklemesi açısından tabii ki önem arz ediyor. Ancak değer bazında gelişimi öncelerken nitelikteki gelişimi de göz ardı etmememiz gerekiyor. Dünya, tek bir tuşla milyonlarca milyarlarca dolar değerindeki bir yazılımın dünyanın diğer ucuna ihraç edildiği bir yer halinde iken yükte ağır pahada hafif bir ihracat kompozisyonu sürdürülebilir ve güçlü bir büyümeye katkı sunmaktan uzak kalıyor. Bu bağlamda da, stratejik pazar ve ürün politikaları ihracatın asıl önemli olan kısmı rekabetçiliği geliştirecek ana dinamikler.

---