Malumunuz her alanda olduğu gibi turizm sektöründe de 2016 zorlu bir yıl olarak geride kaldı. 2016 yılının tamamına baktığımızda ülkemize gelen turist sayısı bir önceki yıla göre %30,1 oranında azalmış, turizm gelirlerimiz yaklaşık 7 milyar dolar azalmıştı. İşlerin yavaş yavaş yoluna girmesi kendisini turizm sektöründe de gösterdi ve 2017 yılı turizm sektörü için bir toparlanma yılı oldu. Öyle ki, yılın ilk dokuz aylık döneminde ülkemize gelen ziyaretçi sayısı 2016 yılına göre %24 oranında artış gösterdi.

2017 yılı her ne kadar turizmde toparlanma yılı olarak kayda geçse de, daha önce farklı çalışmalarımda da yer verdiğim gibi, turizm sektörümüzün katma değer sağlama konusunda sıkıntıları var. Literatürde endüstriyel turizm olarak da bilinen alan, ülkenin turizmle ilişkili varlıklarının doğru ve etkin politikalar ile gelen misafirlerin ilgisine sunulması ve bundan yüksek miktarda kazanç elde edilmesi olarak tanımlanabilir. İktisat ve Toplum Dergisinde “Nicelik ya da Nitelik: İşte Bütün Mesele Bu – II” başlığıyla yayınladığım çalışmamda, Dünya Bankası verilerine göre 2013 yılı sonunda ortalama bir turist seyahati boyunca Maldivler’de 1541 dolar, Singapur’da 1072 dolar harcarken ülkemizde ise yalnızca 733 dolar harcıyor. Bu bağlamda, karakteristik bölge ürünleri, markalı ürünler, teknoloji ürünleri, özel ilgi ürünleri gibi etmenlerle turizmin katma değerinin yükseltilmesi gerekiyor.

Bu haftaki buluşmamızda ise ülkemize gelen yabancı turistler ile yurtiçinde mukim vatandaşlarımızın ülkedeki seyahatlerine ilişkin harcama kompozisyonuna değineceğiz. Her ne kadar yabancı turistler için üçüncü çeyrek verisi elimizde bulunsa da dönemleri aynılaştırmak amacıyla 2017 yılının ikinci çeyreği itibarıyla bir değerlendirmeye yapmaya çalışacağım.

Yılın ikinci çeyreği itibarıyla ülkemize gelen 7,7 milyon yabancı turist toplamda 4,4 milyar dolar turizm geliri elde etmemizi sağladı. İkinci çeyrekte yabancı turist başına düşen turizm harcaması 570 dolar olurken bir önceki çeyrekteki 637 dolarlık ve geçen senenin aynı dönemindeki 602 dolarlık kişi başına düşen turizm geliri tutarının da altında kalmıştır.

İkinci çeyrekte ülkemize gelen yabancı turistler, seyahatlerinde ortalama olarak 8,9 gece konaklamışlar. Bu veriler ışığında, 2017 yılının ikinci çeyreğinde ülkemize gelen ortalama bir yabancı turistin konakladığı gece başına 64 dolar harcama yapmış olduğunu buluyoruz. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın verilerine göre ikinci çeyrekte ortalama Dolar/TL kuru 3,61 olmuş; bunun sonucunda da, ortalama bir yabancı turistin gece başına harcaması 231 TL olarak hesaplanmıştır.

Aynı dönemde ülkemizde seyahat eden yerli turist sayısı ise 14 milyon 116 bin kişi olurken seyahate çıkanlar ortalama olarak 388 TL harcama yaptı. Yerli turistlerin %72’si arkadaş veya akraba evinde konaklarken %15’i ise otelde konakladı. Yılın ikinci çeyreğinde yurtiçinde seyahate çıkan yerli turistler seyahat başına ortalama 6,2 gece konaklarken ortalama bir yerli turistin gece başına yaptığı harcama tutarı ise 63 TL olarak hesaplanmıştır.

ŞEKİL 1: 2017 Yılının İkinci Çeyreğinde Yabancı ve Yerli Turistlerin Seyahat ve Harcama Görünümleri

Bugün 10 Kasım. Ulu önderimiz, Cumhuriyetimizin banisi Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ebediyete irtihalinin 79. yıldönümü. Bir milletin küllerinden doğmasına ve üzerinde yaşadığımız toprakların vatan kılınmasına vesile olan Ulu Önderimizi saygı, minnet ve rahmetle anıyor; açtığı yolda durmaksızın yürüyeceğimize ant içiyoruz.

Güzel bir hafta olsun.

Bu yazı 10 Kasım 2017 tarihinde HaberAnkara‘da yayınlanmıştır.