Hafta başında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Kasım ayı tüketici fiyatları endeksi sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. 90lı yıllarda “canavar” olarak adlandırılan ancak özellikle 2002’den sonra etkin ekonomi politikasıyla tüketici fiyatlarında istikrar sağlanmış ve 2011 yılı içerisinde %4 seviyesinin altına dahi inmişti. 90lı yıllardan bu yana çok şey değişti; ekonomimiz o günlerdeki gibi değil şüphesiz. Ancak bir süredir tüketici fiyatlarındaki beklentiler üzerindeki artış suratlarımızın bir miktar düşmesine neden oluyor.

Kasım ayında tüketici fiyatları aylık bazda %1,49 artarken fiyatlarda bir önceki yılın Kasım ayına göre ise %12,98 düzeyinde artış gözlemlendi. Kasım ayında yıllık enflasyondaki %12,98 seviyesi, 2003 yılı baz alınarak ölçülen tüketici fiyatları serisinin en yüksek yıllık enflasyonu. 90lı yıllardaki gibi bir canavar boyutunda olmasa da son zamanlarda gıda fiyatlarının yukarı yönlü baskısı, kur değişimlerindeki keskin hareketler enflasyon oranının yeniden arzu edilmeyen düzeylere yükselmesine neden olan unsurlar oldu.

Kasım ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %3,77 ile giyim ve ayakkabı grubunda olurken bir önceki yılın aynı ayına göre ise en yüksek artış %18,56 ile ulaştırma harcama grubunda yaşandı. Bu noktada altı çizilmesi gereken en önemli hususlardan birisi de şu: Yine TÜİK’in yaptığı hanehalkı harcama araştırmalarına göre ortalama bir bireyin gelirinin yaklaşın %55’ini harcadığı barınma-beslenme-ulaşım harcamaları yıllık enflasyonun üzerinde bir seyir izleyerek yukarı yönlü arzu edilmeyen bir baskı ortaya çıkarıyor. Öyle ki, Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre konut harcama grubunda %9,81’lik fiyat artışı gözlenirken fiyat artış oranı aynı dönem için gıda ve alkolsüz içeceklerde %15,78, ulaştırma harcama grubunda ise %18,56 düzeyinde gerçekleşti.

Kasım 2017’de endekste kapsanan 414 maddeden; 47 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 295 maddenin ortalama fiyatları artmış; 72 maddenin ortalama fiyatları ise düşmüştür.

Bölgeler itibarıyla fiyat artışlarına bakacak olursak, Kasım ayında yıllık bazda en yüksek fiyat artışı %14,38 ile TRB2’de (Van, Muş, Bitlis, Hakkâri) görülürken yıllık enflasyon Kasım ayı itibarıyla İstanbul’da %12,53, Ankara’da %11,74, İzmir’de %14 seviyesinde gerçekleşti.

Haber bültenlerinin vazgeçilmez “bu ayın zam şampiyonu…” unvanı ise Kasım ayında domatese gitti. Kasım ayında domates fiyatları bir önceki yılın aynı ayına göre %45,3 artarken kabak fiyatlarında %23,3, kadın kabanı fiyatlarında ise %17,2 artış yaşandı. Hatırlatmakta fayda var; kadın kabanı fiyatlarında geçtiğimiz ayda da %35 düzeyinde artış gözlemlenmişti. Kasım ayında fiyatı en fazla düşen ürünler ise sırasıyla karnabahar, portakal ve yurt içi bir hafta ve daha fazla süreli turlar oldu.

Kasım ayı enflasyon verileri açıklandıktan hemen sonra sıcağı sıcağına fiyat artışlarına dair değerlendirme yapan Başbakan Yardımcısı Sayın Mehmet Şimşek, tüketici fiyatlarının Aralık ayından itibaren kalıcı bir düşüş sürecine gireceğini ve özellikle gıda fiyatlarının istikrara kavuşturulması konusunda Gıda Komitesinin çalışmalarını kararlılıkla sürdürdüğünü ifade etti. İlerleyen dönemde, üretici fiyatlarının da yüksek seyretmesinin tüketici enflasyonu üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturacağı endişesini de bir kenara yazarak, ekonomi yönetiminin enflasyon ile mücadele konusunda etkin adımlar atacağını öngörüyoruz.

Güzel bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 06 Aralık 2017 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.