Yeni bir senenin gelişini kutladığımız bu günlerde geride bıraktığımız yıla ilişkin ekonomik veriler de yavaş yavaş açıklanmaya başlıyor. İçinde bulunduğumuz asrın başında 27,7 milyar dolar olan yıllık ihracatımız aradan geçen 18 yılda 150 milyar dolar eşiğini de aştı. Bundan üç sene önce, 2014 yılında, 157,6 milyar dolarlık ihracatımızla Cumhuriyet tarihinin en yüksek ihracat seviyesine ulaşmıştı. Olumsuz geçen bir 2016 yılından sonra 2017 yılı dış ticarette toparlanmayı beraberinde getirdi. 2017 yılında yıllık ihracatımız 157,1 milyar dolar ile Cumhuriyet tarihinin en yüksek ikinci yıllık ihracat seviyesine erişti.

Malumunuz olduğu üzere Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, kendi idari kayıtlarından derlediği resmi olmayan geçici dış ticaret verilerini her ayın ikinci gününde kamuoyuyla paylaşıyor. 2018 yılının ilk ekonomik verilerinden olan Aralık Ayı Dış Ticaret Veri Bültenine göre, 2017 yılının Aralık ayında ihracatımız %8,6 düzeyinde artarak tüm Aralık ayı ihracatları içerisinde en yüksek seviyesine ulaştı. İhracatımız söz konusu dönemdeki bu artışıyla 13,9 milyar dolara yükselirken aynı dönemde ithalatımızda da %28 düzeyinde artış gözlemlendi ve 23,5 milyar dolara yükseldi. İthalatımızda görülen yüksek orandaki artış yüzlerimizi bir miktar düşürse de geçtiğimiz aylarda açıklanan Orta Vadeli Programımızda yılsonu hedefi olarak belirlenen 156,5 milyar dolarlık seviyeyi de gerisinde bırakan 2017 yılı yıllık ihracat düzeyimiz ise yılın hemen başında yüzlerimizi güldüren husus oldu.

2017 yılının tamamında dış ticaret hacmimiz %14,7’lik artışla 391,3 milyar dolara ulaşırken yıllık dış ticaret açığımız ise geçen yıla göre %37,5 düzeyinde artarak 77 milyara yükseldi. İhracatımızda tarihi zirveye yaklaşırken dış ticaret açığımızdaki artış ve ihracatımızın ithalatımızı karşılama oranındaki gerileme ise dış ticarette altını çizmemiz gereken sorunlu alanlarımız olarak karşımıza çıkıyor. 2016 yılında her 100 dolarlık ihracatımıza karşılık 139 dolarlık ithalat yaparken 2017 yılı sonu itibarıyla aynı miktardaki ihracatımıza karşılık 149 dolarlık ithalat yapmak zorunda kalmışız.

Hiç şüphe yok ki, 2017 yılında dış ticaretteki bu genel olumlu görünümün en önemli belirleyicilerinden birisi de küresel dış ticaret görünümünün de geçtiğimiz dönemlere kıyasla iyileşme eğilimi göstermesidir. Dünya Ticaret Örgütünün verilerine göre değer bazında küresel ihracat yılın ilk dokuz ayı itibarıyla %9,2 artış gösterirken aynı dönemde küresel ithalatta ise %10,2’lik artış gözlemlendi.

Küresel dış ticaret görünümünün yanında özellikle Avrupa Birliği ve Avro Bölgesinde görülen toparlanma da 2017 yılında dış ticaret performansımıza katkı sağlayan unsurların başında geliyor. Yine Dünya Ticaret Örgütünün değer bazındaki istatistiklerini dikkate aldığımızda, 28 üyeli Avrupa Birliğinde ithalat %7,3 düzeyinde artış gösterdi. Yılın geri kalan kısmı için de Avrupa Birliğinin talebinde bu düzeyde artış olacağı öngörülüyor. Öte yandan, Avrupa Birliğinde on seneden sonra küresel piyasalarda “Euroboom” olarak da adlandırılan toparlanma sürecinin dış ticaret performansımızın güçlenmesindeki payı büyük.

İsterseniz yıllık ihracatımızın bileşenleriyle ilgili de genel bir değerlendirme yapıp bu haftaki buluşmamızı sonlandıralım. Fasıllar bazında en yüksek yıllık ihracat yine motorlu kara taşıtlarında gerçekleşti. Motorlu kara taşıtları 24 milyar dolarlık ihracatla 2017 yılında da ihracat şampiyonu olurken ithalatta ise mineral yakıtlar ve yağlar ithalatı 37 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Ülkeler bazında ihracatta da şampiyonun adı değişmedi ve Almanya, 15,1 milyar dolar ile 2017 yılında en fazla ihracat yaptığımız ülke oldu. Öte yandan ülkelere göre yıllık ithalatta ilk sırayı Çin alırken Çin’in sırasıyla Almanya ve Rusya takip etti.

Güzel bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 3 Ocak 2018 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.