Küresel dış ticaret savaşları hem de dozunu artırarak devam ededursun, ülkemizin dış ticaret görünümü bu belirsizlik ve karışıklık ortamında güçlü seyrini sürdürmeye çalışmakta. Ticaret Bakanlığının resmi olmayan dış ticaret verilerine göre ihracatımız Ocak-Ağustos döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %5,3 artarken son 12 aylık ihracatımız ise %6,5 artışla 162,4 milyar dolara kadar yükseldi.

Geçtiğimiz günlerde Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Berat Albayrak’ın kamuoyuyla paylaştığı “Yeni Ekonomi Programı” çerçevesinde de 2021 yılı sonu itibarıyla ihracatımızın 204 milyar dolara ulaşması öngörülüyor.

İhracatımız söz konusu ticaret savaşlarının gölgesinde güçlü seyrini devam ettirmeye çalışırken biz bu haftaki buluşmamızda dış ticaretimizin girişimlerimiz bazında görünümüne değinmeye çalışacağız. Freund ve Pierola’nın 2015 yılında “Export Superstars” başlığıyla yayınladıkları makale kapsamında değerlendirilen 32 ülkede, en fazla ihracat yapan ilk iki firma ortalama olarak söz konusu ülkelerdeki toplam ihracatın beşte birini gerçekleştiriyor. Yine çalışmanın sonuçlarına göre, en fazla ihracat yapan “süper star” firma, o ülkedeki firma başına ortalamanın 500 katı kadar fazla ihracat yapıyor durumda.

Firmaların ortalama ihracat değerleri ile değer bazında yoğunlaşmalar ayrıntılı çalışmaların konusu olabilir, sizi bunlarla daha fazla sıkmak istemiyorum. Bununla birlikte, Türkiye İstatistik Kurumunun geçtiğimiz günlerde bizimle paylaştığı 2017 yılı itibarıyla Girişim Özelliklerine Göre Dış Ticaret İstatistikleri verilerine göre ise her 100 dolarlık ihracatımızın 44 dolarını 250 ve daha fazla çalışana sahip “büyük” firmalar gerçekleştirmiş durumda. Mikro ölçekli olarak da adlandırılan 1 ila 9 çalışana sahip firmalar toplam ihracatın %22’sini gerçekleştirirken ithalat tarafında ise yoğunlaşma daha ziyade “büyük” firmalara doğru kaymış.

2017 yılının tamamında toplam ihracatımızın %57’sini gerçekleştiren sanayi sektöründeki girişimlerimizin yoğunlaşmasına baktığımızda ise ihracat tarafında genel görünümden daha fazla ölçüde büyük firmalara doğru bir yoğunlaşmanın söz konusu olduğunu görüyoruz. Öyle ki, toplam ihracatın %44’ünü gerçekleştiren 250 ve daha fazla çalışanı olan girişimler sanayi sektöründe ise ihracatın %69’unu gerçekleştiriyor. Sanayi sektöründe ihracat yapan firmaların %53’ünün en büyük pazarı AB ülkeleri olurken %16,5’i ise Yakın ve Orta Doğu ülkelerine ihracat yaptı.

Kendisine atıf yaparak başladığımız çalışma ışığında ülkemizde ihracatımızdaki “süper starların” varlığına değinip bu haftaki buluşmamızı sonlandıralım. 2017 yılında en fazla ihracat yapan ilk beş girişim toplam ihracatımızın %18,6’sını gerçekleştirirken (bu oran söz konusu çalışmada %20 idi) ilk bin firma ise her 100 dolarlık ihracatımızın 75 dolarını gerçekleştiriyor. Sanayi sektöründe ise beş süper starın yoğunlaşması biraz daha yüksek bir oranda: toplam ihracatın %18,6’sını gerçekleştiren ilk beş firma sanayi sektöründe ise %21 paya sahip durumda.

Güzel ve mutlu bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 26 Eylül 2018 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.