2018 yılı içerisinde birçok kez kullandığımız ‘havanın bulutlanması’ terimi sanıyorum ki 2019 yılında çok daha fazla altını çizeceğimiz bir söz öbeği olarak karşımızda duruyor. 21. yüzyılın sonuna hızlı büyümesiyle ve özellikle ihracata dayalı büyüme modelinin en başarılı temsilcisi olmasıyla damga vuran Çin ekonomisinde görülen yavaşlama emareleri bir domino etkisiyle dünyanın kalan kısmını etkilemeye başladı bile.

ABD tarihinde –bunu daha sonra kaybetse de– 1 trilyon dolarlık piyasa değerine sahip ilk şirket olan Apple, hafta içinde yaptığı bir açıklamada, özellikle Çin ekonomisindeki zayıflama nedeniyle satışlarının yavaşlamaya başladığını ifade etti. Daha önceki açıklamada 89 milyar dolarlık bir gelir öngörülen 2018 yılının dördüncü çeyreği için öngörüsünü 84 milyar dolara revize eden Apple, 15 yıl aradan sonra ilk kez satış tahminlerini revize etmiş oldu. Apple’ın bu açıklamasının bu denli önemli olmasının bir sebebi daha var: Apple’ın genelde Eylül ayında yaptığı yeni ürün lansmanının ardından en güçlü olduğu dönem olan yılın dördüncü çeyreği 2016 yılından bu ilk kez bir azalma performansına ev sahipliği yapacak. Eğer Apple’ın revize ettiği şekilde 84 milyar dolar gelir etmesi gerçekleşirse, bu durum şirketin yıllık bazda 2016’dan bu yana son çeyrek performansının ilk kez düşmesi anlamına geliyor.

Apple CEO’su Tim Cook, yatırımcılara yönelik mektubunda, küresel ticaret savaşları, Çin başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelerdeki yavaşlama eğilimi gibi sebeplerden dolayı önümüzdeki dönemde de satışların yavaşlayabileceği uyarısında bulunurken şirketi hakkında da öz eleştiride bulundu. Öyle ki, 2018’in son çeyreğindeki revizyon bir kenara dursun, satışların yavaşlamasından dolayı 2019’un ilk çeyreğindeki gelirin de 9 milyar dolara varacak kadar aşağı yönlü gerçekleşebileceği uyarının detaylarında bulunan bir başka husus.

Şekil 1: 2007 Yılı Üçüncü Çeyrek-2018 Yılı Dördüncü Çeyrek Arasındaki Dönemde Ürün Bazında Apple Satışları

Sektörler için ayrı ayrı hesaplanan ve öncü bir gösterge olan PMI değeri, bir sektördeki satın alma yöneticilerinin sektöre ilişki öngörüleri üzerinden bir endeks değeri ortaya koyuyor. Bu endeks değerinin 50 eşik değerinin üzerinde olması sektöre ilişkin genişlemeye işaret ederken endeks değerinin 50’nin altında kalması ise sektöre ilişkin bir miktar kara bulutların dolandığının habercisi oluyor. Çin’de imalat sektörü PMI endeks değeri, Aralık ayında 49,6 ile 2016 yılının başından bu yana en zayıf seviyesine geriledi ve sektöre ilişkin daralmayı işaret etti. İmalat sektörü PMI değeri ile beraber yeni siparişler ve yeni yurt dışı siparişlere ilişkin göstergelerde de gelecek talebe yönelik düşüş işaretleri, imalat sektörünün 2019 yılında, hâlihazırda zayıflayan büyüme performansının önündeki en büyük risklerden olacağını gösteriyor.

Hiç şüphe yok ki, Apple’ın 15 yıldan sonra ilk defa satış tahminlerini düşürmesinin, 2016’dan bu yana son çeyrek performansının ilk kez düşmesinin ardında yatan tek sebep Çin’deki yavaşlama değil. Apple bu anlamda çuvaldızı da kendine batırmalı. Lakin öncü bir gösterge olarak sayılabilecek, dünyanın en büyük şirketlerinden birinde yaşanan bu denli yavaşlama, bir domino etkisiyle piyasaları ve 2019 yılına yönelik algıyı yakından etkiliyor.

Güzel bir hafta olsun.

Bu yazı 4 Ocak 2019 tarihinde HaberAnkara‘da yayınlanmıştır.