Bildiğiniz gibi geçtiğimiz hafta Cuma günü tüm dünyada 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü olarak kutlandı ve yılın kalan 364 gününde ihmal ettiğimiz kadınları, bir günlüğüne de olsa gündemin ilk sırasına taşıdık.

Biz de bu haftaki buluşmamızda hem çok değerli kadın okuyucularımıza bir kutlama hem de ülkemizde kadınların mevcut durumunu istatistiklerle anlatma amacıyla köşemizi kadın konusuna ayıralım istedik. Söze başlamadan da büyük üstat Neşet Ertaş’ın sözünü hatırlatalım: “kadınlar insandır, biz insanoğlu…”

Ülkemizin nüfusu 2018 yılı sonu itibarıyla 82 milyon olarak hesaplandı ve bu nüfusun %49,8’ini, sayıları 40 milyon 864 bin kişiye ulaşan kadınlar oluşturdu. Ülkemizde ortalama 78 olarak hesaplanan doğumda beklenen ortalama ömür erkeklerde 75,3 olurken kadınlarda 81 yıla kadar yükseliyor. İki cinsiyet arasındaki bu farklılık nedeniyle 65 ve daha yukarı yaş grubunda kadınların nüfusu toplam nüfusun %56’sını oluşturdu.

2008 yılında ülkemizde en az bir eğitim düzeyini tamamlayanlar kadınların oranı %72,6 iken bu oran 2017 yılı sonu itibarıyla ise %83,6’ya yükseldi. Kız çocuklarının brüt okullaşma oranının, erkek çocuklarının brüt okullaşma oranına olan göreli büyüklüğünü ifade eden cinsiyet eşitliği endeks değeri de zaman içerisinde kız çocukları lehine gelişme gösterdi. Küçük bir hatırlatma: söz konusu endeks değeri 1 değerini aldığında kız ve erkek çocukları arasında tam eşitlik bulunduğunu ifade ederken cinsiyet eşitlik endeks değerinin 1’den küçük olması erkek çocukları lehine eşitsizlik, 1’den büyük olması ise kız çocukları lehine eşitsizlik olduğunu gösteriyor. 2017 yılı sonu itibarıyla ortaöğretim ve yükseköğretimde kız çocukları aleyhine bir eşitsizlikten bahsetmek mümkün olsa da 2008’den bu yana eşitsizliğin giderek azalıyor olması bizleri sevindirici bir haber olarak karşımıza çıkıyor.

Uzaya yolculuğun konuşulduğu, ülkemizin de Uzay Ajansı ile gözünü uzaya çevirdiği bugünlerde ülkemizde 25 ve üstü yaş grubunda her 100 kadından 8’inin okuryazar olmaması ise sevindirici olmayan bir haber olarak karşımıza çıkıyor. Bunun yanında, her 100 kadından yalnızca 29’u istihdam edilirken hâlihazırda her 100 kadından yalnızca 34’ü işgücüne katılıyor durumda. Ekonomimizin önümüzdeki dönemde dünyanın en gelişmiş ekonomileri arasında yer alma hedefinin en önemli belirleyicilerinden birisi olan kadınların işgücüne daha yoğun bir şekilde dahil olması ve iş hayatı içerisinde istihdam edilmesi büyük önem arz ediyor. Öyle ki, Avrupa Birliği’ne üye 28 ülkede 2017 yılı sonu itibarıyla %72,2 olan kadın istihdamı oranı İzlanda’da %87,6’ya kadar yükseliyor.

Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre; 2017 yılında cinsiyete ve ekonomik faaliyetlere göre istihdam oranı incelendiğinde; tarım sektöründe toplam istihdam oranı %19,4, erkek istihdam oranı %15,4, kadın istihdam oranı ise %28,3 oldu. Sanayi sektöründe toplam istihdam oranı %26,5, erkek istihdam oranı %31,4, kadın istihdam oranı ise %15,6 oldu. Hizmet sektöründe ise toplam istihdam oranı %54,1 olup bu oran erkeklerde %53,2, kadınlarda %56,1 oldu.

Dünya genelinde İş Yapma Kolaylığı Endeksi olarak da bilinen ve ülkelerin farklı kategoriler itibarıyla gelişmişliğini ölçen Doing Business Raporu’na göre dünyada 22 ülkede kadınlar işe başlama için erkeklerden daha fazla prosedürü tamamlamak zorunda kalıyor ve bunun için erkeklerden daha fazla zaman harcıyor. Yine dünya genelinde ortalama olarak eşdeğer işi yapan bir erkek bir kadından %20 düzeyine daha fazla kazanıyor.

Sadece 2018 yılında ülkemizde 440 kadın öldürüldü, 317 kadına ise cinsel şiddet uygulandı. Mekânlarında rahat uyumalarını dilediğimiz kadınlarımızı saygıyla ve rahmetle anıyor; yılın sadece tek bir gününde değil, kalan kısmında da değer görmeye layık tüm kadınlarımızın Dünya Emekçi Kadınlar Gününü içtenlikle kutluyorum.

Güzel bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 13 Mart 2019 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.