Uzunca bir süredir buluşmalarda, toplantılarda, çalıştaylarda ve benzerlerinde söz alan insanların konuşmalarının değişmez cümle başlangıçlarından birisi “genç nüfusumuz…” olmaktaydı. Lakin bugün geldiğimiz noktada, bize dinamizm kazandırmasını amaçladığımız ‘genç nüfusumuz’ giderek yaşlanıyor. Öyle ki, yaşlı nüfus olarak kabul edilen 65 ve daha yukarı yaştaki nüfus, son beş yılda %16 artış göstererek 2018 yılı sonu itibarıyla 82 milyonluk nüfusumuzun %9’unu oluşturdu.

Ve eklemek gerekirse, ‘genç nüfusumuz’ hızla yaşlanmaya devam edecek: nüfus projeksiyonlarına göre, yaşlı nüfus oranının 2023 yılında %10,2, 2030 yılında %12,9, 2040 yılında %16,3, 2060 yılında %22,6 ve 2080 yılında %25,6 olacağı öngörüldü.

Türkiye İstatistik Kurumunun hafta başında yayınladığı İstatistiklerle Yaşlılar bültenine göre 2014 yılında 6,2 milyon olan yaşlı nüfus son beş yılda %16 artarak 7,2 milyon kişiye yükseldi. Yaş gruplarına göre yaşlı nüfusumuzu incelediğimizde 2014 yılında yaşlı nüfusun %7,7’sini 85 ve daha yukarı yaş grubunda vatandaşlarımız oluştururken 2018 yılı sonu itibarıyla bu oran %9,2’ye yükseldi. Bu noktada ülkemizde doğumda beklenen ortalama yaşam süresinin de 78 yıl olduğunu hatırlatmakta fayda var.

Nüfusu giderek yaşlanan nüfusumuz dünyada verisi bulunan 167 ülke arasında 66. sırada yer aldı. Söz konusu sıralamaya göre toplam nüfusu içerisinde en yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ilk üç ülke %33,2 ile Monako, %28,4 ile Japonya ve %22,4 ile Almanya olurken dünya genelinde ise yaşlı nüfus oranı %9,1 oldu.

İstatistikte önemli terimlerden birisi olan ortanca temel olarak bir seri içerisinde orta noktayı gösteren, tüm değerleri ortadan ikiye bölen değer olarak tanımlanabilir. Ülkemizde yaşayan 82 milyon kişinin yaşlarını alt alta sıralayıp da tam ortadaki değeri bulduğumuzda karşımıza 32 değeri çıkıyor. Nüfusun yaşlanmasıyla ilgili önemli göstergelerden biri olan nüfusumuzun ortancası bugün 32 değerini alırken bundan beş yıl önce 30,7 değerindeydi. Yani bugüne kıyasla genç nüfusun oranı daha yüksekti. Yukarıda nüfus projeksiyonlarından bahsetmiş ve 2080 yılında ülkemizde her 4 kişiden birinin 65 yaş ve üzerinde olacağının öngörüldüğünü ifade etmiştik. Yine nüfus projeksiyonlarına göre ortanca yaşın 2023 yılında 33,5, 2030 yılında 35,6, 2040 yılında 38,5, 2060 yılında 42,3 ve 2080 yılında 45 olacağı öngörülüyor.

Nüfusun giderek yaşlanmaya başlanması yaşlı nüfus ile ilgili diğer göstergelerdeki değişimi de beraberinde getiriyor. Çalışma çağındaki yüz kişiye düşen yaşlı sayısını ifade eden yaşlı bağımlılık oranı son beş yılda yükseliş gösterdi. Bugün itibarıyla çalışma çağında yer alan her 100 kişiye 13 yaşlı düşüyor ve bu sayının 2023 yılında 15’e, 2060 yılında ise 38’e yükselmesi bekleniyor.

İllere göre yaşlı nüfusun dağılımına baktığımızda yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu ilin Sinop olduğunu görüyoruz. 2018 yılında Sinop’ta yaşayan her 100 kişiden 18’si 65 yaş ve üzerindeyken yaşlı nüfusun en düşük olduğu iller ise %3,2’lik oran ile Şırnak ve Hakkâri oldu.

Son olarak yaşlılarımızın yaşam memnuniyetine de değinerek bu haftaki buluşmamızı sonlandıralım. 2017 yılında mutlu olduğunu beyan eden yaşlı bireylerin oranı %66,1 iken 2018 yılında bu oran %61,2’ye geriledi. Geçtiğimiz hafta yine bu satırlardan değerlendirme şansı bulmuştuk: ülkemiz genelinde mutluluk oranı 2018 yılında bir önceki yıla göre %58’den %53,4’e gerilemişti.

Biliyorsunuz ki 18 Mart’ı geride bıraktık. Başta Anafartalar Kahramanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere silah arkadaşlarını ve üzerinde yaşadığımız toprakları bizlere vatan kılan tüm şehitlerimizi saygıyla, minnetle ve rahmetle anıyoruz. Ruhları şad olsun.

Güzel bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 13 Mart 2019 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.