Malumunuz olduğu üzere her hafta Çarşamba günleri siz değerli okuyucularımızla buluştuğumuz bu köşeden birkaç haftalığına uzak kaldım. Kısa bir ayrılığın ardından yeniden bu köşede sizlerle buluşmanın mutluluğunu yaşayarak bu haftaki buluşmamızın başlığını “Nerede Kalmıştık?” koymak istedim.

Aslında bu başlığı koymamın bir sebebi daha var. Bir süredir anlaşma yolunda gelişmelerin takip edildiği ve bir seneyi aşkın süredir uluslararası ekonomi gündemini meşgul eden ticaret savaşları, Trump’ın geçtiğimiz günlerde yine o çok sevdiği dış politika aracı (!) Twitter’dan yapmış olduğu duyuruyla yeniden başlıyor gibi.

İlk olarak bahsi geçen tweet öncesindeki ve siz değerli okuyucularımızdan ayrı kaldığım döneme değinerek söze başlayalım. Bir süredir ABD ile Çin heyetleri arasındaki devam eden görüşmelerde iki ülke arasında uzunca bir dönemdir karşılıklı hamlelerle iyiden iyiye tırmanan ticaret geriliminin noktalanmasına yönelik çalışmalar devam ediyordu. Ülkelerin belirlemiş olduğu ticaret heyetleri görüşmelerde bu gerilimi sona erdirecek bir anlaşmanın şekillenmesi üzerinde çalışırken Washington ve Pekin tarafındaki resmi yetkililer de görüşmelerin son halkasında nihai ticaret anlaşmasına çok yaklaşıldığını ifade etmişti.

Piyasalara hakim olmaya başlayan bu iyimser hava geçtiğimiz günlerde Trump’ın atmış olduğu bir tweet ile birdenbire sona erdi ve iki taraf arasındaki bunca olumlu ifadenin ardından Trump’ın ticaret savaşlarının fitilini yeniden ateşlemesi olarak nitelendirilen duyurusu şaşkınlık yarattı. O tweette Trump diyor ki Çin’den ithal edilen 200 milyar dolar değerindeki ürüne uygulanan gümrük vergisi bu Cuma itibarıyla yükseltilecek ve yüz milyarlarca dolarlık üründe daha vergilerinin artırılması gündemdeki yerini koruyacak. Dünyanın iki büyük ticaret aktörü olan ABD ile Çin arasında bir süredir devam etmekte olan bu ticaret geriliminin sona ermesinin ve tarafların anlaştığının kısa sürede duyurulmasının beklendiği bu günlerde gündeme bomba gibi düşen bu haber piyasaları da derinden etkiledi.

ABD Başkanı Donald Trump, ABD ekonomisinin bugün geldiği noktadaki iyimser görünümünün Çin’den yaklaşık 10 aydır alınan ek vergilerle ilişkili olduğunu ifade ederken bu süre boyunca Çin’in ABD’ye 50 milyar dolar değerindeki yüksek teknoloji ürünlerinde yüzde 25, 200 milyar dolar değerindeki diğer ürünlerinde ise yüzde 10 gümrük vergisi ödediğini ifade etti. Trump buna ek olarak, Çin’den gelen 325 milyar dolar değerindeki diğer ürünlerin halen vergilenmediğini, bu ürünlerin çok yakında yüzde 25 oranıyla vergilendirileceğini ve bu yeni vergilendirmeni ABD ekonomisine daha da katkı sağlayacağını söyleyerek ticaret savaşlarının sönmekte olan fitilini tekrar ateşledi. Diğer bir deyişle tüm uluslararası piyasalara “Nerede kalmıştık?” dedi.

Çin endekslerinde yeni hafta %5’e varan kayıplarla başlarken özellikle gelişmekte olan ekonomilerde döviz tarafında yukarı yönlü hareketler takip edildi. Trump’ın göreve geldiğinden beri, geçmiş dönemlerde alışılagelmişin dışında sosyal medya üzerinden ettiği tehditlerle politikalarını yönlendirmeyi ve duyurduğunu biliyoruz. Bu son hamlesiyle, bir miktar çıkmaza girdiği tahmin edilen görüşmelerde ABD’nin elini güçlendirmek için bir pazarlık stratejisi izlediği değerlendirilebilir. Ancak bu hamlenin Çin tarafından –jargondaki ibaresiyle- ‘görülüp’ de bahsin artırılması ihtimali bizlerin yeniden ve bu sefer daha da çetinleşen bir ticaret savaşını, etkilerini ve sonuçlarını yakından takip etmemiz gereğini beraberinde getirecektir. Bu arada bu ihtimal hiç de imkansız görünmüyor çünkü ajanslara düşen haberlere göre Çin bu hafta iki ülke arasındaki ticaret savaşını sona erdirmeyi biirmeyi hedefleyen görüşmeler için Washington’a göndermeyi planladığı Başbakan Yardımcısı Liu He’nin başkanlığındaki heyeti göndermemeyi düşünmeye başladı bile.

Güzel bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 8 Mayıs 2019 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.