Dış Ticaret Beklenti Anketi, resmi dış ticaret istatistiklerine göre en fazla ihracat ve ithalat yapan ilk 500 firmaya yönelik olarak, söz konusu firmaların önümüzdeki dönemde dış ticaretin yönünü nasıl gördüklerine yönelik bir beklenti anketi.

Anketin en fazla ihracat ve ithalat yapan ilk 500 firmaya yönelik yapılması bu firmaların dış ticaret yapımız içerisindeki temsil yetisinin yüksekliğinden kaynaklanıyor. Öyle ki, en fazla ihracat yapan ilk 500 firma toplam ihracatımızın %47’sini oluştururken en fazla ithalat yapan ilk 500 firma ise toplam ithalatımızın %51,4’ünü oluşturuyor.

Dış Ticaret Beklenti Anketi’ne ilişkin altını çizmemizde fayda olan bir diğer husus ise, yapılan bu anket ile firmalardan ihracatımıza ve ithalatımıza yönelik herhangi bir değer veya büyüme oranı beklentisi talep edilmemekte, sadece önümüzdeki süreçte dış ticaretin yönünün nasıl öngörüldüğü bilgisi istenmekte. Böylece firmaların beklentilerinden hareketle önümüzdeki döneme ilişkin doğru adımları atabilmek de mümkün oluyor.

Ticaret Bakanlığınca hazırlanan Dış Ticaret Beklenti Anketi’nin 2019 yılının 3. Çeyreğine yönelik sonuçlarına baktığımızda, ihracat tarafında üçüncü çeyrekte küçük bir beklenti zayıflaması olduğunu görüyoruz. Öyle ki, 2019 yılının ikinci çeyreğinde 125,9 değerini alan İhracat Beklenti Anketi üçüncü çeyrekte ise %2,06 düzeyinde zayıflayarak 123,3 değerine geriledi. İthalat tarafında ise yine mütevazı bir düzeyde artış söz konusu. Üçüncü çeyrekte İthalat Beklenti Endeksi ise bir önceki aya göre  %0,5 artarak 98,1 değerine yükseldi. Aşağıdaki şekil 2015’in başından bu yana İhracat Beklenti Endeksi ile İthalat Beklenti Endeksi’nin nasıl değişim gösterdiğine yer veriyor.

ŞEKİL 1: 2015’in Başından Bu Yana İhracat Beklenti Endeksi ve İthalat Beklenti Endeksi

Dış Ticaret Beklenti Anketi’nin yöntemi gereği, endeksin ve alt endekslerin 100‘den büyük değer alması söz konusu endeksi ifade eden konuda yükseliş öngörüldüğünü ifade ederken tersi durum ise bir düşüşe işaret ediyor. Bundan hareketle, en fazla ihracat yapan ve toplam ihracatımızın yaklaşık yarısını oluşturan ilk 500 firma 2019 yılının üçüncü çeyreğinde ihracatımızda artış beklentisinde. Alt endekslere baktığımızda da söz konusu firmaların önümüzdeki çeyrekte hem ihracatta gem de ihracat siparişlerinde olumlu bir seyir öngördüklerini görebiliyoruz. İhracat pazarlarımıza yönelik beklentilere bakacak olursak ise önümüzdeki çeyrekte ihracatçılarımız biraz zayıflasa da Avrupa’ya olan ihracatımızın artmaya devam edeceğini, Ortadoğu ülkelerine yaptığımız ihracatın ise değişim göstermeyeceğini öngörüyorlar.

Ülkemizin en fazla ithalat yapan ilk 500 firması, önümüzdeki çeyrekte ithalatımızda azalışın devam edeceğini bekliyor. Gelecek üç aylık dönemde ithalat birim fiyatının azalacağı öngörülürken ithalat sipariş düzeyinin ise artış göstereceği beklenmekte. Dış ticaret açığımızın önemli derecede düştüğü bu dönemde, ithalattaki azalışın devam etmesi şüphesiz önem teşkil ediyor. Ancak ithalatımızdaki azalışı ülkemizin talebinin düşüşünden değil de ithal ürünlerinin yerli üretim ile ikame edilmesi yoluyla sağlamamız da önümüzdeki yıllarda ülkemizin daha rekabetçi bir yapıya kavuşabilmesi için olmazsa olmazlarımızdan birisi olarak karşımıza çıkıyor.

Güzel bir hafta olsun.

Bu yazı 12 Temmuz 2019 tarihinde HaberAnkara‘da yayınlanmıştır.