Takip eden değerli okuyucularımız anımsayacaklardır: bu satırlarda birçok kez dünyanın en büyük iki ticaret partneri olan ABD ile Çin arasında 1,5 yıldır süren; önce ticaret dalaşmaları şeklinde başlayan ancak giderek sertleşen karşılıklı hamlelerin ardından ticaret savaşlarına evrilen gerilime birçok kez verdik.

Adeta bir mehter yürüyüşünü andıran gelişmeler hakkında iyi bir şeyler yazsak hemen ardından gergin bir hamle geldi; ne zaman kötümser bir şeyler yazsak ülkelerin müzakerelerinden yapıcı haberler aldık. Ancak bu sefer, Çin geride kalan 1,5 sene boyunca gündeme gelmeyen adımlardan birini atarak tabiri caizse ‘bahsi görüp artırdı’.

Daha geçtiğimiz haftalarda ABD ile Çin arasındaki müzakerelerin olumlu yönde geliştiğini hatta majör merkez bankalarının da geçmişe nazaran daha genişleyici bir para politikası izleme yönünde olduklarından bahisle 2019’un bulutlu havasının bir miktar dağılabileceğinden bahsediyorduk. Ancak geçen hafta içerisinde Trump, ticaret savaşlarının uzunca bir süredir yanan ateşinin altını biraz daha harlayarak Çin mallarına ilave vergi yükü getirdi. Daha önce Çin mallarına %25 oranında vergi koyan ABD yeni hamlesiyle birlikte 300 milyar dolarlık Çin ürününe ilave %10’luk vergi koydu. Bu kararı günümüzün diploması aracı Twitter’dan duyuran ABD Başkanı Donald Trump ilave %10’luk vergi yükünün 1 Eylül’den itibaren geçerli olacağını ifade etti.

Taraflar arasındaki ticari müzakerelerin devam ettiği ve hatta kamuoyuna müzakerelerde tarafların olumlu görüşlerini muhafaza ettiğinin ifade edildiği bu dönemde ABD’nin bu hamlesi Çin’i artık biraz kızdırmış olacak ki, Çin oyunu biraz daha sert oynamaya karar vermiş gözüküyor (Başlığa ilham verdiği için TÜSİAD Baş Ekonomisti Zümrüt İmamoğlu’ya teşekkürlerimle) . Öyle ki, bu haftanın hemen başında, Pazartesi gününün daha ilk saatlerinde ajanslara düşen bir haber de bunu doğruluyor. Trump’ın 1 Eylül’den itibaren Çin ürünlerine ek vergi uygulanacağına yönelik kararının ardından Çin hükümeti ise özellikle kamu alıcılarına ABD tarım ürünleri alımını ertelemelerini önerdi. Konuya ilişkin temin edilen haberlere göre Çin’in devlet tarafından yönetilen tarım şirketlerinin, ticari müzakerelerin gidişatını gözlemleyeceği ve duruma göre Amerikan tarım ürünlerinin alımını durdurma kararı alacakları belirtiliyor.

Bununla birlikte, Pazartesi günü Çin tarafında döviz kuru hareketleri açısından da önemli bir gün oldu. ABD ile Çin arasındaki bu ‘sert oyun’a dahil olan Çin Merkez Bankası da, ABD’nin Çin mallarına yönelik tarife kararıyla, para birimini stabil tutabilmek için kısa vadeli sert önlemler almaya hazır olduğunu belirterek yuanın dolar karşısında 2008’den bu yana ilk kez 7 seviyesinin üzerinde olduğunu söyledi.

Çin Merkez Bankası’nın bu hamlesi piyasalarda ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin’e karşı attığı ilave vergilendirme adımına karşı Çin tarafının daha önce gündeme getirmediği para biriminin değer kaybetmesine izin verdiği yani diğer bir deyişle döviz kurunu da ticaret savaşında bir silah olarak kullanmaya istekli olabileceği şeklinde yorumlandı. Bunun üzerine Asya piyasaları haftaya satış baskısıyla başlarken bu spekülasyon sonrasında güvenli varlık talebinin artmasıyla ABD 10 yıllık Hazine tahvillerinin faizi 2016 yılının Kasım ayından bu yana en düşük seviyesine geriledi.

Ticaret savaşlarının değil oyunun iki tarafına dünyanın tamamına fayda getirmediğini zaman içerisinde beraberce gözlemledik. Bunun yanına bir de küresel bir kur savaşının eklenme endişesi piyasalarda bir süre belirsizliğin devam edeceğini işaret ediyor. Üstüne üstlük bir de ABD tarafında Trump seçmeninin odak noktasındaki tarım sektörüne ilişkin Çin’in atmış olduğu hamle, Çin tarafının oyunu artık daha sert oynamaya karar verdiğini gösteriyor. Gelişmeleri bu satırlardan yine beraberce izleyip değerlendirmeye çalışacağız.

Güzel bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 7 Ağustos 2019 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.