Kamu ve özel kesim için öngörülebilirliği artıracak bir yol haritası niteliği taşıyan orta vadeli programlar aynı zamanda öngörü yapılan üç yıllık dönem için üzerinde yoğunlaşılacak öncelikleri tespit etmekte faydalı bir politika metni olarak karşımıza çıkmaktadır.

Politika yapıcıların makro politika ilkeleri ile hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri de kapsayacak şekilde şekillendirdiği programın adı 2018 yılından itibaren Yeni Ekonomi Programı (YEP) olarak değişti. İçinde bulunduğumuz haftanın başında Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Berat Albayrak, 2020 ila 2022 yılları arasını kapsayan Yeni Ekonomi Programı’nı kamuoyuyla paylaştı.

Yeni Ekonomi Programı’nı temel olarak “büyüme, enflasyon, işsizlik, bütçe açığı ve cari açık” olmak üzere beş makroekonomik gösterge çerçevesinde değerlendirmeyi istiyorum. Öncelikli olarak, geçtiğimiz yılın güz aylarında cepleri bir hayli yakan ve son dönemlerin en yüksek düzeylerine ulaşan enflasyon oranının yeni program çerçevesinde kademeli olarak gerilemesi öngörülüyor. 2019 yılında yıllık enflasyon oranının %12 düzeyinde gerçekleşmesi beklenirken önümüzdeki üç yılda bu oranın sırasıyla %8,5, %6 ve %4,9 düzeylerine çekilmesi hedefleniyor. Geride bıraktığımız aylara göre enflasyonda daha olumlu bir seyir izleyeceğimizi beklesek de önümüzdeki dönemde tüketim ürünlerindeki fiyat artışlarıyla beraber enflasyon oranının da yüksek tek hanelerde takılı kalması olası.

İşsizlik oranının yüksek seyri ve bu seviyesinde görülen atalet uzunca bir zamandır yapısal sorunlarımızdan birisi olarak önümüzde duruyor. Haziran ayı itibarıyla %13 olan işsizlik oranının Yeni Ekonomi Programı çerçevesinde 2019 yılı sonunda %12,9 seviyesinde gerçekleşmesi öngörülürken 2022 sonu itibarıyla ise bu oranın %9,8’e gerilemesi hedefleniyor. 2018 yılında açıklanan programa göre güncellemelerin olumlu yönde büyük ölçekli olmaması da işsizliğin önümüzdeki dönemde de halletmemiz gereken en temel sorunlardan biri olarak duracağının bir işareti.

Geride bıraktığımız dönemlerde zayıflayan büyüme performansını desteklemek için artan kamu harcamaları bütçe disiplinimizde de bir miktar zayıflamaya yol açtı. İlgili okuyucularımız hatırlayacaklardır, geçtiğimiz yıllarda bütçe açığımızın milli gelirimize oranı %1’e kadar gerilemişti. Bir önceki programda %1,8 olarak öngörülen bu oran hafta başında açıklanan Yeni Ekonomi Programı kapsamında %2,9 olarak güncellendi. Bütçe açığının milli gelirimize oranı 2020 yılı için de %2,9 ile Maastricht Kriterleri’ne uygun bir şekilde hedeflenirken bu durum önümüzdeki dönemde ekonomik aktiviteye kamu tarafından bir destek gelmesinin yerine merkezi bütçenin programın disiplin ayağını oluşturacağını gösteriyor.

Bu haftaki buluşmamızda değerlendirdiğimiz Yeni Ekonomi Programı çerçevesinde son olarak cari açık ve büyüme ikilisine beraber değinmek istiyorum. Artık hepimizin bildiği gibi, -maalesef- Türkiye ekonomisi cari açık vererek büyümeyi başaran bir ekonomi. Bir önceki programa göre 2019 yılı büyüme görünümünde daha zayıf bir öngörüyle karşımıza çıkan YEP 2020-2022’de 2019 yılı büyüme beklentisi %2,5’tan %0,5’e güncellenirken önümüzdeki üç yıllık dönemde ise %5’lik yıllık büyüme performansı öngörülüyor. Burada dikkat çeken husus, %5’lik büyüme hedeflenen bu üç yıllık dönemde cari açığın kademeli olarak eritilmesi hedefleniyor. Uluslararası konjonktürün önümüzdeki dönemde bize yardımcı olan hallerinden biraz geri duracağı beklentisiyle cari açık vermeden gerçekleşmesi hedeflenen %5’lik büyümenin içeride enflasyonist baskıyı artırması da muhtemel. Üretim ve beceri setimizde bir dönüşüm ortaya çıkarmadan beklentiler ışığında yüksek sayılabilecek bir büyümeye cari açıksız ulaşmak bir miktar iddialı bir hedef olarak görünüyor.

Güzel bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 2 Ekim 2019 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.