Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2020 yılının ilk enflasyon verilerini kamuoyuyla paylaştı. Kurumun istatistiklerine göre Ocak ayında tüketici fiyatları bir önceki yılın aynı ayına göre %12,15 artarken aynı dönemde üretici fiyatları da %8,84 artış gösterdi.

Bu haftaki buluşmamızda az sonra değineceğimiz gibi, enflasyon verilerinin alt kırılımlarını incelediğimizde gıda fiyatlarındaki artışın tüketici fiyatlarındaki artışın beklentilerin üzerinde gerçekleşmesinde etkili olduğunu görüyoruz. Bunun yanında TÜİK, 2020 yılının Ocak ayıyla beraber tüketici fiyatlarının hesaplandığı sepette de değişikliğe gitti.

2019 yılını %11,84 seviyesinde kapatan yıllık tüketici enflasyonu, Ocak ayında gıda fiyatlarındaki keskin yükselişin etkisiyle 2020 yılına yükselişle başladı. Yıllık enflasyon oranı Ocak ayında %12,15’e yükselirken bu yükselişte gıda fiyatlarının aylık bazda %4,7’lik yükselişi etkili oldu. Ocak ayında fiyatı en çok artan ürünlere baktığımızda da listenin başında yaş meyve ve sebze ürünlerinin yer aldığını görüyoruz. Ocak ayında patlıcanın fiyatı %81,5 artarken patlıcanı sırasıyla %35,8’lik fiyat artışıyla domates ve %31’lik fiyat artışı ile mandalina takip etti.

Enflasyon gelişmeleri takip edilirken tüketim sepetinde yer alan ürünlerin mevsimsel fiyat etkilerinden en az şekilde etkilenmek amaçlanır. Bu sebeple hesaplanan özel kapsamlı enflasyon göstergelerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının da takip ettiği B endeksi (işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içecekler ile altın hariç TÜFE) yıllık bazda %10,93 artış gösterirken para politikası tasarımında öne çıkan enerji, gıda, alkollü içecekler ve tütün ile altın hariç ürünlerin yer aldığı çekirdek enflasyon ise %9,88 düzeyinde gerçekleşti.

Ocak 2020’de endekste kapsanan 418 maddeden; 25 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 268 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 125 maddenin ortalama fiyatlarında ise azalış gerçekleşti. TÜİK, Ocak 2020 ile birlikte tüketici fiyatlarının seyrini değerlendirdiği enflasyon sepetinde yer alan harcama gruplarının ağırlıklarında da güncellemeye gitti. Bu güncellemeye göre, 2019 hesaplamalarında %23,29 paya sahip gıda ve alkolsüz içecekler harcama grubunun payı 0,52 puan düşüşle %22,77’ye gerilerken tüketim harcamaları içerisinde en yüksek paya sahip konut ve ulaştırma harcama gruplarının enflasyon sepetindeki ağırlıkları da geriledi. Öte yandan, 2020 yılı Ocak ayıyla beraber alkollü içecekler ve tütün harcama grubunun enflasyon sepetindeki ağırlığı 1,83 puan artarken lokanta ve oteller harcama grubunun payı ise 0,81 puan artış gösterdi.

Hiç şüphe yok ki, bireylerin gelir seviyesine göre ve bölgelere göre tüketim alışkanlıkları farklılık gösterdiği için farklı kırılımların farklı enflasyon oranlarıyla karşılaşması da olağan. Harcama kompozisyonunun değişiminin enflasyon görünümünde nasıl farkılaşmalara yol açtığı da başka bir haftadaki buluşmamızın konusu olsun.

TCMB, enflasyon görünümünde bariz bir değişiklik olmadığı için 2020 yılına ilişkin yapmış olduğu %8,2’lik enflasyon tahminini değiştirmedi. Önümüzdeki dönem, küresel gündemde de artan kırılganlıkların özellikle döviz kuru hareketlerinde nasıl bir görünüm çizeceğini ve bunun enflasyona nasıl yansıyacağını beraber takip edeceğiz.

Güzel bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 5 Şubat 2020 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.