2018 yılının çok büyük bir kısmı ile 2019 yılının tamamına damgasını vuran ticaret savaşları, küresel ticaret ile beraber lokomotif rolü üstlendiği küresel ekonomik aktiviteyi de olumsuz etkiledi.

Öyle ki, hem küresel ticaret hacmindeki artış hem de küresel büyüme oranı 2009 yılında yaşanan Ekonomik Kriz’den bu yana en zayıf performanslarını gösteriyor. Dışarıda bütün bunlar olurken yurtiçinde de 2018 yılının ikinci yarısında yaşanan keskin kur hareketleri ile beraber 2019 yılında daha dengeli ve mütevazı bir büyüme patikası da üretimi yakından ilgilendirdi ve ilgilendiriyor.

Bahsi geçen keskin kur hareketleri ve peşine gelen fiyatlama davranışlarının bozulması sanayi üretiminde de olumsuzluğu beraberinde getirmişti. Öyle ki, 2018 yılının Aralık ayında sanayi üretimi %9,9 düşüş ile neredeyse dibi görmüştü. 2018 yılının Eylül ayından itibaren üst üste 12 ay azalan sanayi üretimi 2019 yılının Eylül ayıyla birlikte toparlanma emareleri göstermeye başladı. Verileri yıllık bazda değerlendirdiğimizde, Eylül ayından bu yana görülen bir önceki yılın aynı ayına göre değişimlerdeki olumlu seyir, içinde bir miktar baz etkisini de barındırıyor. Ancak Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) yayınladığı sanayi üretim endeksindeki aylık değişimlere baktığımızda da yılın son çeyreğinde sanayideki toparlanma emarelerini görebiliyoruz. Nitekim sanayi tarafından gelen öncü ve olumlu sinyaller de içinde bulunduğumuz haftanın son işlem gününde kamuoyuyla paylaşılacak olan 2019 yılı dördüncü çeyrek büyümesinin de %5 dolaylarında gerçekleşmesi öngörüsünü beraberinde getiriyor.

Ülkelerde sanayi sektörüyle beraber ekonomik büyümenin öncü göstergelerinden birisi olan imalat sanayi performansında, piyasalarda PMI değeri olarak da nitelendirilen Satın Alma Yöneticileri Endeksi önemli bir rol oynuyor. Ülkemize imalat sanayii PMI değeri Ocak ayıda 51,3 ile son 22 aylık dönemde ilk kez eşik değer olan 50’nin üzerinde gerçekleşti. PMI değerinin eşik değer olan 50’nin üzerinde gerçekleşmesi, hesaplandığı sektörde önümüzdeki döneme ilişkin beklentilerin sektörde genişlemeye işaret ettiğini ifade ederken aksi durum ise sektörde daralmaya işaret ediyor. 2019 yılının son çeyreğiyle beraber görülen sanayideki toparlanma emarelerinin 2020 yılının başıyla beraber de devam edeceği öngörülüyor.

PMI değerinin alt kırılımlarına baktığımızda, talepteki görece iyileşmenin Ocak ayıyla birlikte yeni siparişlerin artış yönüne geçmesini sağladığını görürken yeni ihracat siparişleri de son beş aydır devam eden düşüş eğilimini sona erdirdi. Bununla birlikte, bazı firmalar yeni siparişlerin karşılanmasına yardımcı olmak için stokları kullandı. Bunun sonucu olarak, nihai ürün stoklarında geçen yılın temmuz ayından beri gözlenen en sert düşüş gerçekleşti.

Ülkemizde imalat sanayiinin son görünümüne değinirken açacağımız son başlık ise kapasite kullanım oranı üzerine olacak. Sanayide çarkların geride bıraktığımız döneme kıyasla daha ivmeli dönmesi, kendini kapasite kullanım oranındaki artışla beraber gösteriyor. Öyle ki, TCMB’nin açıkladığı verilere göre imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı bir önceki aya kıyasla 0,5 puan artarak %76 düzeyine yükseldi. 2019 yılının Şubat ayında %74,1 olan mevsim etkilendirilmiş kapasite kullanım oranı ise 2020 yılının Şubat ayında %76,6’ya yükseldi.

Güzel bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 26 Şubat 2020 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.