Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Temmuz ayının son haftasında Hanehalkı Tüketim Harcaması Araştırması’nın sonuçlarını kamuoyuyla paylaşmıştı. Ülkemizdeki tüketicilerin harcama kompozisyonunu ortaya koyan çalışmanın sonuçlarına göre ortalama bir hanehalkı 100 liralık tüketim harcamasının 24,1 lirasını barınma ihtiyacını gidermek için (konut ve kira harcamaları) ayırırken 21 lirasını gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına, 16,5 lirasını ise ulaştırma harcamasına ayırıyor.

Çalışmanın bölgeler itibarıyla hasıl olan sonuçlarında da ilgiye şayan değerlendirmelerle karşılaşıyoruz. Buna göre Türkiye’deki hanehalkı tüketim harcamalarının %24,4’ü TR1 (İstanbul) bölgesinde gerçekleşti. İkinci sırada %15,1 ile TR3 (Ege) bölgesi yer alırken, bu bölgeyi izleyen TR6 (Akdeniz) bölgesinin payı %11,4 oldu.

Daha önce yine bu satırlardan “Batı Kiraya Doğu Gıdaya” başlığıyla paylaştığım yazımda da ifade etmiştim: konut ve kira harcamalarının toplam tüketim harcamaları içerisinde en fazla paya sahip olduğu bölgeler ülkemizin batısında yer alan bölgeler olurken haritanın sağına doğru gidildikçe durum gıda harcamaları yönünde değişiklik gösteriyor. İstanbul’da konut ve kira harcamaları toplam tüketim harcamalarının üçte birini oluştururken bu oran Kuzeydoğu Anadolu için %20,2 ile en düşük değerini alıyor. Öte yandan, gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarının toplam tüketim harcamaları içerisinde ne fazla değer aldığı bölge %28,5 ile Ortadoğu Anadolu olurken İstanbul’da yaşayan bir hanehalkı gıda ve alkolsüz içecekler grubuna 100 liralık tüketim harcamasından yalnızca 15,9 lira ayırıyor.

Yeri gelmişken birkaç harcama grubundaki durumu da siz değerli okuyucularımızla paylaşalım: Hanehalkı tüketim harcamaları içinde eğitime %3,7 ile en yüksek payı TR1 (İstanbul) bölgesi ayırırken, TR9 (Doğu Karadeniz) %0,9 ile en düşük payı ayıran bölge oldu. Sağlık harcamalarına ise en yüksek payı %2,7 ile TR2 (Batı Marmara) bölgesi ayırırken, en düşük payı %1,2 ile TRB (Ortadoğu Anadolu) bölgesi ayırdı.

Bölgelerin toplam tüketim harcamalarından aldıkları paylara baktığımızda -beklediğimiz gibi- nüfusun yoğunlukta olduğu bölgelerdeki harcamaların daha fazla pay aldığını görüyoruz. Bu haftaki buluşmamıza başlığını verdiği gibi ülkemizde her 5 kişiden birinin yaşadığı İstanbul’da yapılan tüketim harcamaları toplam tüketim harcamalarının tek başına %24,4’ünü karşılıyor. İkinci sırada %7,6 ile TR51 (Ankara) bölgesi yer alırken; bunu %6,5 ile TR31 (İzmir), %5,6 ile TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) bölgeleri izledi.

İstanbul tüm harcama gruplarında ilk sırada yer aldığı için kısa bir süreliğine İstanbul’u değerlendirmemizin dışında bırakalım. Toplam gıda harcamalarında %6,8 ile Ankara başı çekerken alkollü içecekler ve tütün ürünleri harcamalarında ise %7,3 ile İzmir listenin ilk sırasında. Sağlık harcamalarında Bursa, Bilecik ve Eskişehir’den oluşan TR41 grubu toplam sağlık harcamaları içerisinde %6,4 paya toplam sahipken eğlence ve kültür harcamalarından %8 pay alan Ankaralı hanehalkları ise listenin başında yer alıyor. Üç büyükşehirde eğitim harcamalarına ayrılan pay ise Türkiye’deki toplam eğitim harcamalarının %55,3’ünü oluşturuyor.

Ülkemizde koronavirüs salgını hız kesmeden devam ediyor. Zaten dikkat ettiklerine emin olduğumuz değerli okuyucularımıza bir hatırlatma da bizden olsun: koronavirüs alacağımız tedbirlerden daha güçlü değil. Lütfen hem kendimiz hem de sevdiklerimiz için birlikte dikkati elden bırakmayalım.

Güzel ve sağlıklı bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 16 Eylül 2020 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.

---