Uzunca bir süredir söze Kovid-19 salgınından ve bu salgının başta ekonomi olmak üzere hayatın her alanına bıraktığı derin etkilerinden bahsederek başlıyoruz. Dünyanın dört bir tarafını bu denli etkileyen bir sürecin kendisi kadar sonrasındaki toparlanma aşaması da dikkate ve değerlendirmeye şayan bir dönem olarak karşımıza çıkıyor.

Ülkemiz için 2020 yılının Nisan ve Mayıs aylarında en dip seviyesini gören koronavirüs salgını, bugünlerde biraz daha toparlanmaya ve eski hayatımıza dönmeye imkan sağlıyor. Bu tedrici rahatlamanın etkilerini de başta dış ticaret olmak üzere birçok alanda görüyoruz.

Geçtiğimiz yılın Nisan ayında yıllık bazda %41,5 daralan ihracatımız Mayıs ayında ise %40,9’luk oran ile derin daralmasına devam etmişti. Takip eden dönemde ise tüm dünyadaki kademeli normalleşme adımlarıyla birlikte toparlanma sürecine giren ihracatımız 2021 yılında ise hızlı bir şekilde yükselişte. İhracatımız Mart ve Nisan aylarında bir önceki yılın aynı aylarına göre sırasıyla %42,1 ve %109,2 oranlarında artış gösterdi. Tam bu noktada söz konusu oranlara ilişkin daha derin bir değerlendirmeye ihtiyaç var.

Malumunuz olduğu üzere söz konusu oranlar bir önceki yılın aynı ayına kıyasla ve yukarıda da bahsini ettiğimiz gibi 2020 yılının ilgili aylarındaki keskin düşüşler, 2021 yılı için yukarı yönlü bir baz etkisini doğuruyor. İhracattaki iyileşmenin görünümüne bakmak için olağanüstü bir dönem olan salgın dönemini değerlendirme dışında bırakarak Nisan ve Mayıs aylarındaki ortalama ihracat değerine bakabiliriz. Son beş yılda Nisan ayı ihracat değeri 14 milyar dolar seviyesinde gerçekleşirken Mayıs ayında ise bu değer 14,1 milyar dolar oldu. 2021 yılında ise Nisan ve Mayıs aylarındaki ihracat değerimiz sırasıyla 19 milyar dolar ve 18,8 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Mayıs ayında tam kapanmayla beraber yurtiçi aktiviteler belirli bir durgunluk içerisine girse de uluslararası ticaret işlemleri aynı hızla devam etti. Öyle ki, İstanbul Sanayi Odasının ihracatımızın yaklaşık %95’ini oluşturan imalat sektörüne ilişkin yapmış olduğu Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi’nin Mayıs dönemi sonuçlarına göre, endeks salgın koşullarına rağmen ihracattaki belirgin iyileşmeye işaret ederek Haziran 2006’daki rekor düzeyine oldukça yakın bir seviyede gerçekleşti.

Endekse ilişkin yapılan değerlendirmelerde, dış pazarlarda özellikle aşılamayla beraber gelişen normalleşme sürecinin talep tarafını da hızlandırmasıyla birlikte, imalat sektöründeki ihraç ürünlerinde de hızlı ivmelenmenin güçlendiğine yer veriliyor. Bu bağlamda, Avrupa ve Kuzey Amerika pazarlarındaki aktivitenin güçlü şekilde arttığı dikkat çekici. Bununla birlikte, salgınla mücadele konusunda henüz arzu edilen noktada bulunmayan Asya ve Latin Amerika pazarlarındaki aktivitede ise belirgin düzeyde yavaşlamalar söz konusu. Hindistan’da şiddeti giderek artan salgının etkileri söz konusu pazara olan dış ticaret işlemlerinin de zayıflamasına sebep oluyor.

Geçtiğimiz hafta ihracatımızın beş çeyreğin ardından büyümemizi yukarı çektiğine bu satırlarda yer vermiştik. İç talebin belirli bir doygunluğa ulaşmasıyla beraber ekonomik aktivitenin önümüzdeki dönemde ihracatla beraber ivmelenmesi de büyümenin sürdürülebilirliği açısından önem arz ediyor.

Güzel ve sağlıklı bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 9 Haziran 2021 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.

---