Bundan binlerce yıl önce değiş tokuş için kullanılan, ortası delinerek belli sayılar itibarıyla ipe dizilen deniz kabukları paranın tarihini başlatırken bugün artık dijital dünyanın bir gereği olarak görülen kripto para birimlerinin ülkelerce, kurumlarca ya da şirketlerce para yerine kullanıp kullanılmayacağı cevaplanmayı bekleyen en önemli sorulardan birisi olarak karşımıza çıkıyor.

Dünyamızın bir yerlerinde deniz kabukları kullanımı halen devam ederken dünyanın büyük bir kısmında ise kripto paraların ateşi her kesimden bireyleri adeta yakıp kavuruyor.

Teknolojinin hızlı gelişimi ve bu gelişimle beraber hayatın her alanında ortaya çıkardığı dönüşüm paranın da hem şeklen hem de manen değişimine vesile oldu. Toplumun hemen her alanını ilgilendiren konularda yeni fikirleri uygulamaya geçirmek olarak tanımlayabileceğimiz inovasyon kendisini sadece tasarım ve üretim aşamalarında değil, bir değişim aracı olarak binlerce yıldır kullanılan paranın adeta bir evrim değiştirmesinde de gösterdi. 1980’lerin sonunda başlayan elektronik ödeme sistemleriyle birlikte kredi kartı kullanımının artması, ödeme yöntemlerinde yaşanan devrim niteliğindeki değişimler olurken 21. Yüzyılla birlikte insanlık ‘sanal para’ (kripto para) tabiriyle de tanışmış oldu.

Kripto paralar uzunca bir süredir gündemde. Herhangi bir merkez bankasının ya da otoritenin idaresinde bulunmayan kripto paralar aynı zamanda hiçbir merkezi yapı tarafından denetlenmediği için de türlü spekülasyonlara konu oluyor. Keza, toplum da bu konuda ikiye bölünmüş durumda. Bir kesim grafikler üzerinde teknik analizler yaparak kripto para birimlerinin seyrini kestirmeye çalışırken diğer kesim ise Elon Musk’ın Twitter bildirimlerini açmakla yetiniyor. Yukarı yönlü hareketler yatırımcıların yüzünü güldürürken piyasalarda aşağı yönlü spekülasyonlar ve manipülasyonlar ise adeta can yakıyor.

İşte yatırımcıların yüzlerini düşüren gelişmelerden birisinin haber de bu hafta başında ajanslara düştü. Çin’de kripto para madenciliğine yönelik getirilen yeni yasaklar piyasalarda sert düşüş yaşanmasına sebep oldu. Çin’in en büyük üçüncü bankası olan Agricultural Bank of China’nın yayımladığı açıklamayla kripto para işlemleri için kendi hizmetlerinin kullanımına yasak getirdi. Çin hükümetinden gelen hamlelerden sonra Çin’de ilk kez bir banka kripto para piyasalarıyla ilgili işlemlere yasak getirmiş oldu. Bu haberle birlikte, kripto para birimlerinin rengi kıpkırmızı oldu. Bu satırların kaleme alındığı sırada 33 bin dolar seviyelerinde işlem gören ve yıl başından bu yana hala %12 yukarıda olan Bitcoin, 14 Nisan’da 64 bin 800 doları görerek tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmıştı.

Teknolojideki gelişmelerin sürmesiyle birlikte özellikle salgın gibi nakit para kullanımının tercih edilmediği dönemlerde sanal, dijital ve kripto paraların kullanımının da gelecekte artacağını beklemek çok da yanlış olmayacaktır. Ancak özellikle kripto paralarda görülen güvenlik kaygıları, hukuki sorunlar, düzenleme eksiklikleri gibi hususlar söz konusu paraların kullanımının çok geniş kitlelere ulaşmasının önüne geçen başlıca faktörler olarak karşımıza çıkıyor.

Güzel ve sağlıklı bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 23 Haziran 2021 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.

---