Geçtiğimiz haftalarda açıklanan ikinci çeyrek büyüme oranı sanayinin büyümedeki payının son 23 yılın en yüksek seviyesine yükseldiğine işaret etmişti. İkinci çeyrekte %21,7 düzeyinde gerçekleşen büyüme oranının 7,5 puanını sanayi sektörü sırtlanmıştı. Keza ilk çeyrek performansımıza baktığımızda da %7,2’lik büyüme oranının 2,5 puanının sanayi sektöründen geldiğini görüyoruz.

Salgının etkileriyle tüm sektörlerde dip seviyesinin görüldüğü 2020 yılının bahar aylarının ardından süregelen bir artış ivmesi gösteren sanayi sektöründe Temmuz ayı verileri yavaşlama sinyalleri olarak değerlendirilse de aslında Temmuz ayında göz ardı edilmemesi gereken bir husus var: o da köprü günü olarak da nitelendirilecek tatillerin birleştirilmesi.

Öncelikle Temmuz ayına ilişkin sanayi üretim verilerine kısaca bir göz atalım. Temmuz ayında sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %8,7 artarak 2020 yılının Haziran ayından bu yana sergilediği kesintisiz yükselişini bu ay da sürdürdü. Sanayinin alt sektörlerine baktığımızda, sanayimizin ve ihracatımızın büyük bir kısmını oluşturan imalat sanayii sektöründe üretim artışı yıllık %7,9 düzeyinde gerçekleşirken bu oran madencilik ve taşocakçılığı sektörü için %15,2, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü için ise %11,7 düzeyinde gerçekleşti.

Yıllık değişim oranlarından, yani diğer bir deyişle 2021 yılının Temmuz ayında 2020 yılının Temmuz ayına kıyasla yaşanan değişimlerden gidecek olursak söz konusu dönemde yüksek teknolojili ürün üretimindeki %8,1’lik azalış dikat çekiyor. Bu dönemde daha ziyade düşük teknolojili ürün üretiminde artış söz konusu. Yine aynı dönemde ara malı üretiminde %13,6’lık artış yaşanırken dayanıklı tüketim malı üretimi %4,6 oranında artış gösterdi.

Bu haftaki buluşmamıza da ismini veren mola ise sanayi üretimindeki aylık performans tarafından geldi. Bir önceki aya göre kıyasladığımızda, özellikle salgın sonrasında sektörün ivmelenmesini daha rahat görebiliyoruz. 2020 yılının Mayıs ayıyla birlikte toparlanmaya başlayan sanayi sektörü, bu yılın Nisan ayındaki aylık gerilemesini dışarıda bıraktığımızda yaklaşık 1,5 yıldır kesintisiz bir şekilde büyüyordu. Her ne kadar aylık değişim performansı salgın öncesi dönemlerin bir miktar uzağında kalsa da halen belirsizliklerin olduğu bir konjonktürde sanayi sektörünün büyümeye devam etmesi önemli. Temmuz ayında ise sanayi üretimi aylık bazda %4,2 oranında geriledi. Bilkent Üniversitesi’nden Hakan Kara Hoca köşesinde bu durumu köprü günü etkisiyle açıklıyor. Öyle ki bu yıl, Ramazan Bayramı’nın arife günü Pazartesi’ye gelmiş ve 9 günlük bir tatil ortaya çıkmıştı. Bir de resmi tatil olan 15 Temmuz gününün bir hafta önce Perşembe gününe denk gelmesi bazı işletmelerce tatilin 11 güne uzatılmasını beraberinde getirmişti. İşte, bir aylık dönemin neredeyse üçte birinin tatile gitmiş olması sanayi üretiminde aylık bazda bu gerilemenin bir açıklaması olabilir. Nitekim, Hakan Hoca’nın da ifade ettiği gibi sanayi üretiminin diğer göstergeleri olan imalat sanayii PMI ve reel kesim güven endeksi göstergelerinde yavaşlamaya dair bir emare görünmüyor.

Büyümemizin güçlü ve bir o kadar da sürdürülebilir olması için büyük önem sahip sanayi üretiminin önümüzdeki dönemdeki hareketini de yine bu satırlardan beraberce değerlendireceğiz.

Güzel ve sağlıklı bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 15 Eylül 2021 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayınlanmıştır.

---