Sağlık Bakanımız Sayın Fahrettin Koca tarafından her akşam sularında açıklanan ve turkuaz rengiyle zihnimizde yer edinen günlük Kovid-19 vaka ve vefat sayısını gösteren tablo eskiden olduğu gibi ilgi çeken halinden bir miktar uzak olsa da her gün binlerce vatandaşımız bu hastalığa yakalanıyor ve her gün 200’den fazla vatandaşımızı bu hastalık yüzünden kaybediyoruz.

Sayın Bakanın yapmış olduğu uyarıları ve neredeyse 2 yıldır birlikte yaşadığımız Kovid-19 hastalığından kaçınmak için yapılması gerekenleri bir kez daha burada tekrarlamaya gerek yok. Her birimiz kendi tedbirlerimizi hayata geçiriyoruz.

Geçtiğimiz yılın Mayıs ayında yaşadığımız tam kapanma ve sonrasındaki kademeli normalleşme süreciyle birlikte yılın son iki çeyreğiyle beraber kontrollü bir şekilde sosyal hayatımıza geri döndük. Hiç şüphe yok ki bu geri dönüşün sağlık açısından getirileri ve götürüleri var, bu durum işin uzmanlarının ilgi ve inceleme alanına giriyor. Ancak kısıtlamaların, o çok özlediğimiz sosyal hayata dönüşümüzü destekler nitelikte hayatımızdan çıkışıyla birlikte yapılan harcamalarda da hızlı bir artış söz konusu.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının veritabanı olan EVDS’den temin edilen veriler ışığında, koronavirüs süreciyle birlikte hızlı bir şekilde gelişen kredi kartı kullanımı, bize değerlendirdiğimiz dönem itibarıyla yaptığımız harcamaların seyrini ve kompozisyonunu görmemizi sağlıyor. Buna göre, yalnızca 2021 yılında ülkemizde kredi kartıyla yapılan alışverişler bir önceki yıla kıyasla %62,4 artarak 1,7 trilyon TL’ye ulaşırken yıllık bazda havayolları harcamaları %136 düzeyinde, market alışverişleri %54 düzeyinde, yemek harcamaları ise %87 artmış durumda. Özlediğimiz sosyalleşme harcamalarımızın ise neredeyse iki katına ulaşmasına vesile olmuş.

2021 yılının son çeyreği fiyatların hızla artış gösterdiği bir dönem oldu. Hiç şüphe yok ki toplam değerlerdeki artışta ürün fiyatlarındaki yükseliş de etkili. Bu durumu da, kredi kartıyla yapılan harcamaların ortalama değerinden görebiliyoruz. Öyle ki, 2021 yılının başında kredi kartıyla yapılan bir harcamanın ortalama değeri 189 TL iken yılın sonuna geldiğimizde bu değer 228,3 TL’ye yükseliyor. Yükseliş yeni yıl ile beraber devam ediyor. Kredi kartıyla yapılan bir harcamanın ortalama değeri Şubat’ın ilk haftası itibarıyla 254,3 TL’ye yükselmiş durumda.

Şubat aylarının ilk haftalarını dikkate aldığımızda 2021 yılında kredi kartıyla yapılan ortalama bir yemek harcaması 54 TL iken 2022 yılında bu değer 88 TL’ye yükselmiş. Söz konusu dönemde, ortalama bir market alışverişi 105 TL’den 131 TL’ye, ortalama bir akaryakıt alışverişi ise 168,1 TL’den 289 TL’ye yükselmiş durumda.

Sosyalleşme ve normal hayata dönüş elbette sevindirici hususlar ancak bundan iki hafta önce yine bu satırlarda değindiğimiz tüketici borçlanmasının hızla yükselişine dikkat çekmek gerek. Küçük bir hatırlatma, bireysel kredileri ve kredi kartı borçları 2021 yılında tarihinde ilk defa 1 trilyon TL eşiğini aşarken bireysel kredi ve kart borcunda takibe dönüşüm oranı ise %2,6 seviyesine yükseldi.

Güzel ve sağlıklı bir hafta geçirmeniz ümidiyle…

Bu yazı 16 Şubat 2022 tarihinde Ticari Hayat Gazetesi‘nde yayımlanmıştır.

---